Alternatif Mutajenlerin Maternal Haploidlerin Çimlenme Döneminde Kromozom Katlaması Üzerine Etkileri
Özet Görüntüleme: 41
/ 
PDF İndirme: 23
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.12787118Anahtar Kelimeler:
Mısır, ıslah, haploid, kromozom katlaması, mutajen, herbisitÖzet
Islah çalışmalarının, yıllardır artan nüfusun istek ve arzularına paralel olarak değeri ve önemi her geçen gün daha da iyi anlaşılmaktadır. Gelişen teknoloji ve imkanlar doğrultusunda ıslah tekniklerine yeni teknolojiler dahil edilmiştir. Islah süresini kısaltmak amacıyla kullanılan haploid teknikleri, mısır hatlarının 1-2 yıl gibi kısa sürede geliştirilmesine olanak sağlamıştır. Kromozom katlaması için çoğunlukla colchicine mutajeni kullanılmaktadır. Colchicine insanlar ve hayvanlar için toksik bir maddedir. Colchicine alternatifi, daha az toksik ve daha ekonomik herbisitleri belirleyebilmek amacıyla pronamid, trifluralin ve oryzalin etken maddeleri ile çalışılmıştır. Colchicine uygulaması pozitif kontrol grubunu, Dimetil sülfoksit uygulaması ise negatif kontrol grubunu oluşturmuştur. Haploid tohumlar çimlendirilerek koleoptil ve kökçükte kısaltma-yaralama yapılmıştır. Kromozom katlaması için çimlendirilmiş tohumlara 3 farklı herbisit etken madde, pozitif kontrol ve negatif kontrol uygulanmıştır. Canlı kalan bitki oranı, erkek ve dişi çiçek oluşturma oranları, fertil erkek çiçek oranı, kendileme yapılan bitki oranı ve bitki başına düşen tohum sayısı parametrelerinin tamamı için uygulamalar arasında fark %0.01 düzeyinde önemli bulunmuştur. Pronamid ve trifluralin fertil erkek çiçek oranında, oryzalin bitki başına tohum sayısında başarılı olurken kendileme yapılan bitki oranında mutajenlerin tamamı başarılı olmuştur. Çimlenme döneminde uygulama yapılan herbisit etken maddelerinin colchicine oranla canlı bitki oluşturmada letal etkisinin daha fazla olduğu tespit edilmiştir.
Referanslar
Bartels, P.G., Hilton, J.L., 1973. Comparison of triflularin, oryzalin, pronamide, propham, and colchicine treatments on microtubules. Pesticide Biochemistry and Physiology, 13:462-472.
Bajer, A.S., Molè-Bajer, J., 1986. Drugs with colchicine-like effects, specifically those that break down plant but not animal microtubules. Annals of the New York Academy of Sciences, 466: 767-784.
Cengiz, R., Korkut, K.Z., 2016. In vivo tekniği ile katlanmış haploid mısır hatlarının elde edilmesi. Doktora Tezi, Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
Cerit, İ., Cömertpay, G., Oyuncu, R., Çakır, B, Hatipoğlu, R., Özkan, H., 2016. Melez mısır ıslahında in vivo katlanmış haploid tekniğinde kullanılan farklı inducer genotiplerin haploid indirgeme oranların belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25(1):52-57.
Chaikam, V., Boddupalli, P.M., 2012. Doubled Haploid Technology In Maize Breeding: Theory And Practise. CIMMYT, Mexico, pp. 20-23.
Chaikam, V., Mahuku, G., 2012. Doubled Haploid Technology In Maize Breeding: Theory And Practise. CIMMYT, Mexico, pp. 24-29.
Chaikam, V., Molenaar, W., Melchinger, A.E., Boddupalli, P.M., 2019. Doubled haploid technology for line development in maize: technical advances and prospects. Theoretical and Applied Genetics, 132:3227-3243.
Coe, E.H., Sarkar K.R., 1964. The detection of haploids in maize. Journal of Heredity, 55: 231-233.
Deimling, S., Röber, F., Geiger, H.H., 1997. Methodik and genetik der in-vivo-haploideninduktion bei mais. Vortr Pflanzenzüchtg, 38: 203-224.
Düzgüneş, O., Kesici, T., Kavuncu, O. Gürbüz, F., 1987. Araştırma ve Deneme Metotları. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları. No. 295. Ankara.
Geiger, H.H., Gordillo, G.A., 2009. Doubled haploids in hybrid maize breeding. Maydica. 54:485- 499.
Hansen, N.J.P., Andersen, S.B., 1998. In vitro chromosome doubling potential of colchicine, oryzalin, trifluralin, and APM in Brassica napus L. microspore culture. Plant Breeding., 117: 401-405.
Kolay, B., Avşar, Ö., Bilge, U., Berekatoğlu, K., Kılınç, S., Oğurlu, F., Atakul, Ş., Çelik, Y., Eren, A., Öztürkmen, A.R., 2023. Killi bir toprakta yetiştirilen ana ürün mısırda farklı dar sıra ve çift sıra ekim yöntemlerinin mısır tanesinin kalite özelliklerine etkisi. ISPEC Tarım Bilimleri Dergisi, 7(3): 572-586.
Mathur, D.S., Sachan, J.K.S., Sarkar, K.R., 1976. Radiation induced haploid and hetero-fertilization in maize. Journal of Nuclear Agriculture and Biology., 5: 76-77.
Mathur, M.A., Sarkar K.R., 1980. Induction of maternal haploids in maize through heat treatment of pollen. Current Science, 49:744-746.
Melchinger, A.E., Molenaar, W.S., Mirdita, V., Schipprack, W., 2016a. Colchicine alternatives for chromosome doubling in maize haploids for doubled-haploid production. Crop Science, 56:559-569.
Melchinger, A.E., Brauner, P.C., Böhm, J., Schipprack, W., 2016b. In vivo haploid induction in maize: comparison of different testing regimes for measuring haploid induction rates. Crop Science, 56,1127–1135.
Morejohn, L.C., Büro, T.E., Molè-Bajer, J., Bayer, A.S., 1987. Oryzalina dinitroaniline herbicide, binds to plant tubulin and inhibits microtubule polymerization in vitro. Planta, 172: 252-264.
Morejohn, L.C., Fosket, D.E., 1984. Inhibition of plant microtubule polymerization in vitro by the phosphoric amide herbicide amiprophos-methyl. Science, 224:874-876.
Murthy, J.V., Kim, H., Hanesworth, V.R., Hugdahl, J.D., Morejohn, L.C., 1994. Competitive inhibition of high-affinity oryzalin binding to plant tubulin by the phosphoric amide herbicide amiprophos-methyl. Plant Physiology, 105(1):309-320.
Özgören, B., 2015. Mısırda doubled haploid bitki üretimi, https://genetiksel.blogspot.c om/2015/10/msrda-doubled-haploid-bitki-uretimi-i.html (Erişim tarihi: 10.02.2024).
Prigge, V., Xu X., Li L., Babu, R., Chen, S., Atlin, G.N., Melchinger, A.E., 2012. New insights into the genetics of in vivo induction of maternal haploids, the backbone of doubled haploid technology in maize. Genetics, 190: 781-793.
Pintos, B., Manzanera, J.A., Bueno, M.A., 2007. Antimitotic agents increase the production of doubled-haploid embryos from cork oak anther culture. Journal of Plant Physiology, 164:1595-1604.
Ren, j., Ci, J., Ciu, X., Yang W., 2018. Doubling effect of anti-microtubule herbicides on the maize haploid. Emirates Journal of Food and Agriculture, 30(10):903-908.
Röber, F.K., Gordillo, G.A., Geiger, H.H., 2005. In vivo haploid induction in maize performance of new inducers and significance of doubled haploid lines in hybrid breeding. Maydica, 50: 275-283.
Singh, P., Karnwal, M.K., Sahoo, S., Varalakshmi, S., Adhikari, S., Singh, N.K., 2023. Haploid‑doubled haploid technology for accelerating hybrid development in maize (Zea mays L.). Tropical Plant Biology, 16:244-258.
Şehirali, S., Özgen, M., 2013. Bitki Islahı (no. 1553), Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları.
Temiz, A., Gökmen, S., 2023. Atdişi mısırının F1 ve F2 generasyonlarında verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. ISPEC Tarım Bilimleri Dergisi, 7(3):489-507.
Zuoyo, Z., Minguang, G., 1984. Production of pure lines of maize through parthenogenesis induced by chemicals. Acta Genetica Sinica, 11:39-46.
Yaralı, F., Yanmaz, R., 2013. Allium türlerinin ıslahında haploidi tekniğinden yararlanma. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 6(2): 45-52.
Wan, Y., Duncam, D.R., Rayburn, A.L., Petolino, J.F., Widhholm, J.M., 1991. The use of antimicrotubule herbicides for the production of doubled haploid plants from anther-derived maize callus. Theoretical and Applied Genetics, 81:205-211.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 ISPEC Tarım Bilimleri Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
