Siirt Ekolojik Koşullarında Ana Ürün Olarak Yetiştirilen Bazı Yerfistığı Çeşitlerinin Verim ve Bazı Tarımsal Özellikleri Üzerine Araştırma
Özet Görüntüleme: 509
/ 
PDF İndirme: 258
DOI:
https://doi.org/10.46291/ISPECJASvol5iss3pp598-607Anahtar Kelimeler:
Adaptasyon, Arachis hypogaea, çeşit, protein oranı, yağ oranı, yerfıstığıÖzet
Bu çalışma 2015 yılında Siirt üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü uygulama alanında yapılmıştır. Çalışma, 7 adet yerfıstığı çeşidinin (Batem-5025, NC-7, Florispan, Batem-Cihangir, Çom, Gazipaşa ve Arıoğlu-2003) Siirt ekolojik koşullarında verim ve bazı tarımsal özelliklerini belirlemek amacıyla tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Yerfıstığı çeşitlerinde bitki boyu 29.9-44.2 cm, bitkide dal sayısı 5.7-9.9 adet, bitkide bakla sayısı 32.9-49.7 adet, baklada tane sayısı 52.2-80.1adet, 100-tane ağırlığı 50.3-90.7 g, tane verimi 311.4-561.7 kg/da, protein oranı %21.7-27.9, protein verimi 69.2-142.7 kg/da, yağ oranı %37.2-49.4 ve yağ verimi 144.1-260.3 kg/da aralığında değişkenlik göstermiştir. Çeşitler arasında, dekara en yüksek tane verimi NC-7 çeşidinden elde edilirken, en düşük tane verimi ise Florispan çeşidinden elde edilmiştir. En yüksek Protein ve yağ verimi değerleri NC-7 çeşidinde tespit edilmiştir. Sonuç olarak, NC-7 yerfıstığı çeşidi Siirt tarımına kazandırılabilecek yeni bir ürün potansiyeline sahip olmakla birlikte daha güvenilir sonuçların elde edilebilmesi için tekrarlamalı arazi çalışmalarının devam etmesi ve stabilite analizlerinin yapılması gerekmektedir.
Referanslar
Arıoğlu, H., Bakal, H., Güllüoğlu, L., Kurt, C., Onat, B. 2016. Ana ürün koşullarında yetiştirilen bazı yerfıstığı çeşitlerinin önemli agronomik ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25(Özel sayı-2): 24-29. https://doi.org/10.21566/tarbitderg.281656
Arslan, M., İşler, N., Çalışkan, S., Arıoğlu, H. 2005. Doğu Akdeniz koşullarında tarımı yapılabilecek yüksek verim potansiyelli yerfıstığı çeşitlerinin belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(2): 75-82.
Aşık, F.F., Arıoğlu, H. 2020. The effect of rhizobium inoculation and nitrogen application on various agronomical and quality characteristics of peanut grown as a main crop. Turkish Journal of Field Crops, 25(2): 100-106.
Ceritoglu, M., Ceritoglu, F., Erman, M., Bektas, H. 2020. Root system variation of pulse crops at early vegetative stage. Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca, 48(4): 2182-2197. https://doi.org/10.15835/nbha48412054
Ceritoglu, M., Erman, M. 2019. Tane baklagillerin ekim nöbetinde kullanılmasının önemi. 6. International Conference on Mathemathic, Engineering, National and Medical Science, 8-10 Mart, Adana, pp. 405-411.
Ceritoglu, M., Erman, M. 2020. Effect of vermicompost application at different sowing dates on some phenological, agronomic and yield traits in lentil. Journal of International Environmental Application and Science, 15(3): 158-166.
Chimonyo, V.G.P., Snapp, S.S., Chikowo, R. 2019. Grain legumes increase yield stability in maize based cropping systems. Crop Science, 59(3): 1222-1235. https://doi.org/10.2135/cropsci2018.09.0532
Considine, M.J., Siddique, K.H.M., Foyer, C.H. 2017. Nature’s pulse power: Legumes, food security and climate change. Journal of Experimental Botany, 68(8): 1815-1818. doi: 10.1093/jxb/erx099
Çalışkan, M.E., Mert, M., İşler, N., Çalışkan, S. 1998. Hatay yöresinde II. ürün olarak yetiştirilen virginia tipi bazı yerfıstığı (Arachis hypogaea L. Subs. Hypogaea var. hypogaea) genotiplerinin önemli tarımsal ve kalite özellikleri ile bu özelliklerin verim oluşumuna etkileri. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 24(2000): 87-94.
Çalışkan, S., Arıoğlu, H.H. 2001. Yerfıstığı (Arachis hypogaea L.) tarımında bakteri ve azotlu gübre uygulamaların verim ve kalite özelliklerine etkisi. Türkiye IV. Tarla Bitkileri Kongresi, 22-25 Eylül, Samsun, pp. 222-226.
Çelik, Ş., Akgül, A. Boydak, E. 2000. Harran ovasında denenen yerfıstığı çeşitlerinin tohum ve yağ bileşenleri üzerine bir araştırma, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 31(2): 121-127.
Çil, A.N., Çil, A., Akkaya, M.R., Kıllı, F. 2011. Bazı yerfıstığı (Arachis hypogaea L.) genotiplerinin önemli tarımsal ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. 9. Tarla Bitkileri Kongresi, 12-15 Eylül, Bursa, pp. 1000-1003.
Dumas, J.B.A. 1831. Procedes de l'analyse organique. Annales de chimie et de physique, 247: 198-213.
Erden, Z., Erman, M., Ölmez, M., Çöçen, E. 2021. Bazı nohut çeşitlerinin Siirt ili ekolojik koşullarındaki adaptasyonunun belirlenmesi. Akademik Ziraat Dergisi, 10(1): 65-72. http://dx.doi.org/10.29278/azd.777104
Eskalen, A., Yılmaz A. 1993. Kahramanmaraş koşullarında ana ürün olarak yetiştirilen yerfıstığı çeşitlerinin verim ve kimi özelliklerinin belirlenmesi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 10: 210-220.
Gogoi N., Baruah K.K., Meena R.S. 2018. Grain legumes: Impact on soil health and agroecosystem. Chapter: 16, Legumes for Soil Health and Sustainable Management. Springer, Singapore. ISBN: 978-981-13-0252-7. Pg: 511-539. DOI: 10.1007/978-981-13-0253-4_16
Haerani, H., Apan, A., Basnet, B. 2020. The climate-induced alteration of future geographic distribution of aflatoxin in peanut crops and its adaptation options. Mitigation and Adaptation Strategies for Global Change, 25: 1149-1175. https://doi.org/10.1007/s11027-020-09927-0
Huebbe, P., Rimbach, G. 2020. Historical reflection of food processing and the role of legumes as part of a healthy balanced diet. Foods, 9(8): 1056. https://doi.org/10.3390/foods9081056
Ijaz M, Nawaz A, Ul-Allah S, Sher A, Sattar A, Sarwar M, Hussain, I., Ur Rehman, A., Wahid, M.A., Ansari, M.J., Hessini, K. 2021. Optimizing sowing date for peanut genotypes in arid and semi-arid subtropical regions. PLoS ONE, 16(6): e0252393.
https://doi.org/10.1371/journal.pone.0252393
İşler, N., Arslan, M. 2001. Amik Ovasında yetiştirilebilecek yeni yerfıstığı (Arachis hypogaea
L.) çeşit ve hatlarının belirlenmesi. Türkiye IV. Tarla Bitkileri Kongresi, 17- 21 Eylül, Tekirdağ, pp. 107-110.
İşler, N., Çalışkan M.A., Boydak, E. 1997. Virginia tipi bazı yerfıstığı (Arachis hypogaea L.)
çeşitlerinin Şanlıurfa bölgesi ana ürün koşullarındaki verim ile bazı bitkisel özelliklerinin
belirlenmesi. Türkiye 2. Tarla Bitkileri Kongresi, 22-25 Eylül, Samsun, pp. 631-633.
Kadiroğlu, A., 2016. Yerfıstığı Yetiştiriciliği. Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Antalya, Pg: 1-2.
Karabulut, B., Tunçtürk, R. 2019. Diyarbakır-Bismil ekolojik koşullarında ana ürün olarak yetiştirilen yerfıstığı (Arachis hypogaea L.) çeşitlerinin tarımsal ve kalite özelliklerinin araştırılması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 24(2): 97-104.
Kayantaş, B. 2015. Bingöl şartlarında bazı yer fıstığı (Arachis hypogaea L.) çeşitlerinin verim ve verim komponentlerinin belirlenmesi. Bingöl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bingöl.
Kurt, C., Arıoğlu, H. 2008. Ana ürün yerfıstığı yetiştiriciliğinde tek ve çift sıralı ekim yöntemlerinin verim ve önemli tarımsal özelliklere etkisi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 17(4): 117-125.
Kurt, C., Zaimoğlu, F.B., Güllüoğlu, L., Arıoğlu, H.H. 2009. Çukurova bölgesi ana ürün koşullarinda bazi yerfistiği çeşit ve hatlarinin verim ve bazi tarimsal özelliklerinin belirlenmesi. Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi, 19-22 Ekim, Hatay, pp. 237-241.
Muganlı, A., Bölük, A., Kayganacı, C., İpkin, B. 1986. Yerfıstığında çeşit geliştirme. Akdeniz Zirai Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Araştırma Özetleri, Yayın No: 9: 2.
Mupangwa, W., Nyagumbo, I., Liben, F., Chipindu, L., Craufurd, P., Mhkuhlani, S. 2021. Maize yields from rotation and intercropping systems with different legumes under conservation agriculture in contrasting agro-ecologies. Agriculture, Ecosystems and Environment, 306: 107170.
Önemli, F., 1999. Spanish grubu yerfıstığı hatlarının adaptasyon yeteneklerinin stabilite ile belirlenmesi üzerine bir araştırma. Türkiye III. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım, Adana, pp. 12-17.
Önemli, F., Turhan, H., Sağlam, C., Arslanoğlu, F., Kaba, S., Şatana, A., 2001. Trakya bölgesinde çerezlik yerfıstığı (Arachis hypogaea L.) hatları ile verim denemeleri. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, 17-21 Eylül, Tekirdağ, pp. 139-144.
Özçelebi, H.Ş., Erman, M. 2021. Determing adaptation of some cowpea (Vigna unguiculata L. Walp) local populations and registered cultivars to siirt ecological conditions. ISPEC Journal of Agricultural Sciences, 5(1): 235-245. https://doi.org/10.46291/ISPECJASvol5iss1pp235-245
Özyazıcı, M.A., Açıkbaş, S. 2019. Yaygın mürdümük (Lathyrus sativus L.) genotiplerinin yarı kurak iklim koşullarında bazı tarımsal özellikleri ile verim performanslarının belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 17: 1058-1068. https://doi.org/10.31590/ejosat.655662
Parlakay, O., Alemdar, T., 2011. Türkiye'de yerfıstığı tarımında teknik ve ekonomik etkinlik. Tarım Ekonomisi Dergisi, 17(2): 47.
Ramu, V.S., Swetha, T.N., Sheela, S.H., Babitha, C.K., Rohini, S., Reddy, M.K., Tuteja, N., Reddy, C.P., Prasad, T.G., Udayakumar, M. 2015. Simultaneous expression of regulatory genes associated with specific drought-adaptive traits improves drought adaptation in peanut. Plant Biotechnology Journal, 14(3): 1008-1020. doi: 10.1111/pbi.12461
Reckling, M., Hecker, J.M., Bergkvist, G., Watson, C.A., Zander, P., Schlafke, N., Stoddard, F.L., Eory, V., Topp, C.F.E., Marie, J., Bachinger, J. 2016. A cropping system assessment framework-Evaluating effects of introducing legumes into crop rotations. European Journal of Agronomy, 76: 186-197. https://doi.org/10.1016/j.eja.2015.11.005
Rodriguez, C., Carlsson, G., Englund, J., Flöhr, A., Pelzer, E., Jeuffroy, M., Makowski, D., Jensen, E.S. 2020. Grain legume-cereal intercropping enhances the use of soil-derived and biologically fixed nitrogen in temperate agroecosystems. A meta-analysis. European Journal of Agronomy, 118: 126077. https://doi.org/10.1016/j.eja.2020.126077
Rowell, T., Mortlry, D.G., Loretan, P.A., Bonsı, C.K. and Hıll, W.A., 1999. Continuous Daily Light Period and Temperature Influence Peanut Yield in Nutrient Film Technique. Crop Science 39: 1111-1114. https://doi.org/10.2135/cropsci1999.0011183X003900040026x
Soysal, S., Uçar, Ö., Erman, M. 2020. Siirt ili ekolojik koşullarında farklı sıra arası ve sıra üzeri mesafelerin bakla (Vicia faba L.)’nın verim ve bazı verim özelliklerine etkileri. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 20: 740-745. https://doi.org/10.31590/ejosat.812265
Şahin, S., Ceritoglu, M. 2020. Sustainability of soil organic matter. Chapter: 11, New Approaches and Applications in Agriculture. Iksad Publication, Ankara. ISBN: 978-625-7279-66-6. Pg: 222-251.
Sugiyama A., Yazaki K. 2012. Root exudates of legume plants and their involvement in interactions with soil microbes. Chapter: 2, Secretions and Exudates in Biological Systems. Signaling and Communication in Plants. Springer, Berlin. ISBN: 978-3-642-23046-2. Pg: 27-48. https://doi.org/10.1007/978-3-642-23047-9
Tunçtürk, M., Eryiğit, T., Arslan, B. 2005. Van Gölü havzasında yetiştirilebilecek yerfıstığı çeşit ve hatlarının verim ve verim özelliklerinin belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(2): 109-116.
Yılmaz, H.A., Bayraktar, N. 1996. Şanlıurfa ve Kahramanmaraş koşullarında II. Ürün yerfıstığı (Arachis hypogaea L.) çeşitlerinin verim ve bazı verim öğeleri, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 5(1): 29-39.
Yılmaz, N., Kulaz, H., Erman, M. 1996. Siirt ekolojik koşullarına adapte olabilecek mercimek (Lens culinaris Medic.) çeşitlerinin verim ve adaptasyonu üzerine araştırmalar. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 6(2): 1-9.
Yolbaş, M. 2018. Farklı ekim zamanlarının Siirt koşullarında yerfıstığı (Arachis hypogaea L.)’nın verim ve verim unsurları üzerine etkisi. Yüksek lisans tezi, Siirt Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Siirt, pp 23-45.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2021 ISPEC Journal of Agricultural Sciences
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
