Şirnak-İdil Koşullarında Yetiştirilebilecek Kışlık Nohut Genotiplerinin Saptanması
Özet Görüntüleme: 331
/ 
PDF İndirme: 319
DOI:
https://doi.org/10.46291/ISPECJASvol6iss1pp99-109Anahtar Kelimeler:
Nohut (Cicer arietinumL.), çeşit, kışlık ekim, verim, adaptasyonÖzet
Araştırma, Şırnak-İdil koşullarında yetiştirilebilecek nohut Cicer arietinum L.) genotiplerinin saptanması amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada, 12 genotip ve 3 çeşit (Arda, Azkan, Hasanbey) olmak üzere toplam 15 nohut geotipi materyal olarak kullanılmıştır. Araştırma, 2020-2021 kışlık yetiştirme döneminde, tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Genotiplere göre değişmekle birlikte araştırma sonucunda çiçeklenmeye kadar geçen gün sayısı 156.7-118.7 gün, bakla bağlamaya kadar geçen gün sayısı 169.0-157.3 gün, bitki boyu 29.9-54.7 cm, ilk bakla yüksekliği 14.5-30.0 cm, bitkideki dal sayısı 2.3-4.3 adet, bitkide bakla sayısı 44.2-15.0 adet, bitkide dolu bakla sayısı 42.6-13.0 adet, bitkide tane sayısı 13.3-44.9 adet, bitkide tane ağırlığı 8.7- 14.0 g, tane verimi 166.8 -100.7 kg/da, yüz tane ağırlığı 27.7-42.3 g ve hasat indeksi değeri % 33.9-42.1 arasında değişmiştir. Sonuç olarak Şırnak-İdil ekolojik koşullarında FLIP 03-108 C ve EN 1683 nohut genotiplerinin verim ve verimle ilgili özellikler bakımından denemede yer alan kontrol çeşitleri ve diğer genotipler bakımından daha üstün oldukları belirlenmiştir. Bu genotipler ile bölge koşullarında adaptasyon çalışmalarına devam edilmesinin yanısıra, söz konusu geotiplerin ıslah programlararına aktarılması sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak Şırnak-İdil ekolojik koşullarında FLIP 03-108 C ve EN 1683 nohut genotiplerinin verim ve verimle ilgili özellikler bakımından denemede yer alan kontrol çeşitleri ve diğer genotipler bakımından daha üstün oldukları belirlenmiştir. Bu genotipler ile bölge koşullarında adaptasyon çalışmalarına devam edilmesinin yanısıra, söz konusu geotiplerin ıslah programlararına aktarılması sonucuna varılmıştır.
Referanslar
Ağsakallı, A.S., Yıldız, S., Kılıç, E., Babagil, G.E. 2001. Nohut ıslah çalışmalarında çeşit adayı hatların verin ve verim unsurlarının belirlenmesi. IV. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt I (Tahıllar ve Yemeklik Tane Baklagiller): 345-351, 17 - 21 Eylül 2001, Tekirdağ.
Anlarsal, A.E., Yücel, C., Özveren, D. 1999. Çukurova koşullarında bazı nohut (Cicer arietinum L.) hatlarının verim ve verimle ilgili özelliklerinin saptanması üzerine bir araştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongrei, Çayır-Mer’a Yembitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller, III: 342-347, 15-20, Kasım, Adana.
Auckland, A.K., Maesen, L.J.G. Van Der. 1980. Chickpea W.R. Fehr, H.H. Hadley (Eds.), Hybridization of Crop Plants, American Society of Agronomy and Crop Science Society of America, Madison, WI, USA (1980), pp. 249-259
Aziz, M.H. H. 2017. The effect of different sowing densities on yield and some yield components of chickpea (Cicer arietınum L.) under Bingol ecological conditions. Master Thesis, 81 p.
Bayrak, H., Önder, M. 2017. Konya ekolojisi'nde tarımı yapılan yerel nohut popülasyonları ve çeşitlerinin (Cicer arietinum L.) tarımsal, teknolojik ve besinsel karakterlerinin belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 26: 52-61.
Berger, J.D., M. Ali, P.S. Basu, B.D. Chaudhary, S.K. Chaturvedi, P.S. Deshmukh, P.S. Dharmaraj, S.K. Dwivedi, G.C. Gangadhar, P.M. Gaur, J. Kumar, R.K. Pannu, K.H.M. Siddique, D.N. Singh, D.P. Singh, S.J. Singh, N.C. Turner, H.S. Yadava, and S.S. Yadav. 2006. Genotype by environment studies demonstrate the critical role of phenology in adaptation of chickpea (Cicer arietinum L.) to high and low yielding environments of India. Field Crops Research, 98: 230-244.
Berger, J.D., N.C. Turner, K.H.M. Siddique, E.J. Knights, R.B. Brinsmead, I. Mock, C. Edmondson, Khan, T.N. 2004. Genotype by environment studies across Australia reveal the importance of phenology for chickpea (Cicer arietinum L.) improvement. Australian Journal of Agricultural Research, 55: 1-14.
Biçer, B.T., Kalender, A.N., Şakar, D. 2004. The effect of irrigation on spring-sown chickpea. Journal of Agronomy, 3(3): 154-158.
Biçer, B.T., Anlarsal, A.E. 2004. Bazı nohut (Cicer arietinum L.) köy çeşitlerinde bitkisel ve tarımsal özelliklerin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 10(4): 289-396.
Demirci, Ö., Bildirici, N. 2020. Şanlıurfa ekolojik koşullarında yetiştirilen bazı nohut çeşitlerinin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 20: 656-662.
Dinç, A., Toğay, Y. 2021. Determination of yield and some yield components of the registered chickpea (Cicer arietinum L.) cultivars in Van Conditions. ISPEC Journal of Agricultural Sciences, 5(3): 544-551.
Doğan, Y. 2014. Mardin Kızıltepe ekolojik koşullarında kışlık olarak yetiştirilebilecek nohut çeşitlerinin belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 31 (1): 37-46.
FAO 2008. http://faostat.fao.org/site/56 7/DesktopDefault.aspx?Page ID=56 7#ancor.
Frade, M.M., Valencıano, J.B. 2005. Effect of sowing density on the yield and yield components of spring-sown irrigated chickpea (Cicer arietinum L.) grown in Spain. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science, 33: 367-371
Ismail, M.M. Moursy, A.A. Mousa, A.E. 2017. Effect of organic and inorganic fertilizer on growth and yield of chickpea (Cicer arietinum L.) grown on sandy soil using 15N tracer. Bangladesh Journal of Botany, 46:155-161.
Karadavu, U., Sözen, Ö. 2020. Multivariable analysis of characters affecting yield in chickpea Plants. Journal of GlobalInnovations in Agricultural Sciences, 8(3):155-160.
Nalbant, M. 2021. Kırşehir ekolojik koşullarında bazı nohut çeşitlerinin tane verimi ve verim öğelerinin belirlenmesi üzerine bir çalışma. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 126S.
Özdemir, S., Karadavut, U. 2003. Comparison of the performance of autum and spring sowing of chickpeas in a temperate 159. Region. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 27:345-352.
Soysal, S., Uçar, Ö. Erman, M. 2020. Siirt ili ekolojik koşullarında DAP (Diamonyumfosfat) gübresi dozlarının nohut (Cicer arietinum L.)’un tane verimi ve bazı verim özelliklerine etkileri. ISPEC Tarım Bilimleri Dergisi, 4(4): 834-842.
Pang, J., Turner, N.C., Khan, T., Du, Y., Xiong J., Colmer, T.D., Devilla, R., Stefanova, K., Siddique, K.H.M., 2017. Response of chickpea (Cicer arietinum L.) to terminal drought: leaf stomatal conductance, pod abscisic acid concentration, and seed set. Journal of Experimental Botany, 1:68(8): 1973-1985.
Rashid, K., Akhtar, M., Cheema, K.L., Rasool, I., Zahid, M.A., Hussain, A., Qadeer, Z. & Khalid, M.J. 2021. Identification of operative dose of NPK on yield enhancement of desi and kabuli chickpea (Cicer arietinum L.) in diverse milieu. Saudi Journal of Biological Sciences, 28: 1063-1068.
Rubio, J., Flores, F., Moreno, M.T., Cubero, J. I., Gil J., 2004. Effects of the errec t/bushy habit, single /double pod an dlate /early flovering genes on yield and seed size and their stability in chickpea. Field Crops Research, 90: 255-262.
Şehirali, S., 1988. Yemeklik Tane Baklagiller. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları:1089, Ders Kitabı:314-435.
Toker, C., Çancı, H. 2003. Selection of chickpea (Cicer arietinum L.) genotypes for resistance to ascochyta blight [Ascochyta rabiei (Pass.) Labr.], yield and yield criteria. Turkish Journal of Agricultural Forestry 27 :277-283.
TÜİK 2020. Bitkisel Üretim İstatistikleri http://www.tuik.gov.tr/PreÇizelge.do?alt_id=1001
Yalçın, F., Mut, Z., Köse, E.D. 2017. Afyonkarahisar ve Yozgat koşullarında yüksek verim sağlayacak uygun nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin belirlenmesi. Gaziosman Paşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 35 (1): 46-59.
Yeşilgün, S. 2006. Çukurova bölgesinde bazı kışlık nohut (Cicer arietinum L.) hat ve çeşitlerinin bitkisel ve tarımsal özelliklerinin saptanması. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Yurtsever, N. 1984. Deneysel İstatistik Metotları. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Genel Yayın No: 121, Teknik Yayın No: 56, Ankara.
Yücedağ, M. 2021. Bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin şanlıurfa-bozova koşullarında verim ve bazı verim öğelerinin belirlenmesi. Mardin Artuklu Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, 70 Sayfa
Yücel, D., Anlarsal, A.E. 2008. Performance of some winter chickpea (Cicer arietinum L.) genotypes in mediterranean conditions. Not. Bot. Hot. Agrobot. Cluj. 36 ,2, 35-41.
Yücel, Ö.D. 2004. Çukurova koşullarında farklı ekim zamanları ve sıklıklarının bazı nohut çeşitlerinde verim ve verimle ilgili özelliklere etkisi üzerine araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 106 S. Adana.
Yücel, D. 2018. Response of chickpea genotypes to drought stress under normal and late sown conditions. Legume Research, 41(6): 885-890.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2022 ISPEC Journal of Agricultural Sciences
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
