Diyarbakır’da Yağışa Dayalı Koşullarda Yetiştirilen İleri Kademe Ekmeklik Buğday Hatlarının Değerlendirilmesi
Özet Görüntüleme: 351
/ 
PDF İndirme: 220
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.7037856Anahtar Kelimeler:
Diyarbakır, ekmeklik buğday, hat, korelasyon, verimÖzet
Buğday, tek yıllık bir bitki olup, her türlü iklim ve toprak koşullarında yetişebilecek çok sayıda çeşide sahip olması nedeniyle, dünyanın hemen her tarafında yetiştirilmektedir. Bu çalışmanın amacı bazı ileri ekmeklik buğday hatlarının Diyarbakır koşullarında performanslarını değerlendirilmesi ve tane verimi bakımından üstün genotiplerin saptanmasıdır. Çalışma, 2018-2019 buğday yetiştirme sezonunda Diyarbakır’da Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama alanında yağışa dayalı şartlarda yürütülmüştür. Araştırmada bitki materyali olarak Uluslararası Mısır ve Buğday Geliştirme Merkezi (CIMMYT)’nden temin edilen 18 adet ileri ekmeklik buğday hattı ve 2 adet ticari çeşit (Gümüş ve Wafia) kontrol olarak kullanılmıştır. Araştırmada başaklanma süresi (gün), bitki boyu (cm), başak uzunluğu (cm), başakta başakçık sayısı (adet), başakta tane sayısı (adet), başakta tane ağırlığı (g) ve tane verimi (kg/da) özellikleri incelenmiştir. Çalışma sonunda E12, E16, E17 ve E18 hatları verim ve incelenen diğer özellikler yönünden standart çeşitlere ve diğer hatlara üstünlük sağlamış ve Diyarbakır koşullarında yetiştirilebilecek ümitvar çeşit adayları olarak belirlenmiştir.
Referanslar
Aktaş, H., Karaman, M., Erdemci, İ., Kendal, E., Tekdal, S., Kılıç, H., Oral, E. 2017. Comparasion grain yield and quality traits of synthetic and modern wheat genotypes (Triticum aestivum L.). International Journal of Agriculture and Wildlife Science, 3(1): 25-32.
Amanuel, M., Gebre, D., Debele, T. 2018. Performance of bread wheat genotypes under different environment in lowland irrigated areas of Afar Region, Ethiopia. African Journal Agriculture Research, 13: 927-933.
Anonim, 2010. FAO: Te State of food insecurity in the world—Addressing food insecurity in protracted crises. https://l24.im/8MIQ7 (Erişim tarihi: 16.04.2022).
Anonim, 2021a. IGC, Uluslararası Tahıl Konseyi. https://l24.im/kH5oMe (Erişim tarihi: 01.04.2022).
Anonim, 2022a. USDA: Grain and Feed Update. https://l24.im/W4K (Erişim tarihi: 16.04.2022)
Anonim, 2022b. TÜİK, Bitkisel Üretim 1.Tahmini. https://l24.im/SpuAfr (Erişim tarihi: 14.04.2022).
Awulachew, M.T. 2019. Grain quality and yield response of bread wheat (Triticum aestivum L.) varieties to different rates of blended fertilizer at Kulumsa, South-eastern Ethiopia. Journal of Agricultural Science and Practice, 4(4): 120-133.
Baranski, M. 2015. The Wide Adaptation of Green Revolution Wheat. Arizona State University.
Bayhan M., Özkan R., Albayrak Ö., Yıldırım, M., Akıncı C. 2019. Testing performance of bread wheat genotypes in extremely dry season. 2. Uluslararası Mardin Artuklu Bilimsel Araştırmalar Kongresi, 23-25 Ağustos, Mardin, s: 162-169.
Bayhan, M., Yıldırım, M. 2021. GGE biplot analizi yöntemi ile organik buğday seleksiyonu. ISPEC Tarım Bilimleri Dergisi, 5(2): 426-438, 2021.
Bayhan M., Özkan R., Albayrak Ö., Yıldırım, M., Akıncı C. 2022. Evaluation of performance of bread wheat (Triticum aestivum L.) genotypes under heat stress. Proccedings of International Congress and Workshop on Agricultural Structures and Irrigation, Mayıs, Diyarbakır, s: 268-279.
Bilgin, O., Korkut, K.Z., Baser, I., Dag˘liog˘lu, O., Öztürk, I., Kahraman, T., Balkan, A. 2011. Genetic variation and inter-relationship of some morpho-physiological traits in durum wheat (Triticum durum L. Desf.). Pakistan Journal of Botanica, 43: 253-260.
Bilgrami, S.S., Fakheri, B.A., Razavi, K., Mahdinezhad, N., Tavakol, E., Ramandi, H.D., Ghaderian, M., Shariati, J.V. 2018. Evaluation of agro-morphological traits related to grain yield of Iranian wheat genotypes in drought-stress and normal irrigation conditions. Australian Journal Crop Science, 12: 738-748.
Cooper, J.K., Ibrahim, A.M.H., Rudd, J., Hays, D., Malla, S., Baker, J. 2013. Increasing hard winter wheat yield potential via synthetic hexaploid wheat: II. Heritability and combining ability of yield and its components. Crop Science, 53: 67-73.
Doğan, R., Yürür, N. 1992. Bursa yöresinde yetiştirilen buğday çeşitlerinin verim komponentleri yönünden değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9: 37-46.
Fischer, R. A., Byerlee, D., Edmeades, G. 2014. Crop Yields and Global Food Security: Will Yield Increase Continue to Feed the World? ACIAR Monograph no. 158. (Australian Centre for International Agricultural Research).
Genç, İ., Yağbasanlar, T., Özkan, H., Kılınç, M. 1993. Seçilmiş bazı makarnalık buğday hatlarının Güneydoğu Anadolu bölgesi sulu koşullarına adaptasyonu üzerinde araştırmalar. Makarnalık Buğday ve Mamulleri Sempozyumu Kitabı, s 261- 272, Ankara.
Gill, S., Loprinzi, C.L., Sargent, D.J., Thomé, S.D., Alberts, S.R., Haller, D.G., Benedetti, J., Francini, G., Shepherd, L.E., Francois Seitz, J. 2004. Pooled analysis of fluorouracil-based adjuvant therapy for stage II and III colon cancer: who benefits and by how much? J. Clin. Oncol. 22, 1797-1806.
Hussain, N., Abid, M., Raza, I., 2004. Response of wheat (Triticum aestivum L.) to phosphorus in the presence of Farmyard manure. Indus Journal Plant Science, 3: 298-302.
Ibrahim, A.U. 2019. Genetic variability, Correlation and Path analysis for Yield and yield components in F6 generation of Wheat (Triticum aestivum Em. Thell.). IOSR Journal Agriculture Science, 12: 17-23.
Karaman, M. 2020. Evaluation of yield and quality performance of some spring bread wheat (Triticum aestivum L.) genotypes under rainfall conditions. International Journal of Agriculture Environment and Food Science 4(1): 19-26.
Karaman, M., Aktas, H. 2020. Comparison of the agricultural characteristics of bread wheat (Triticum aestivum L.) genotypes based on irrigated conditions in different locations. Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences, 10(1): 33-42.
Karaman, M., Seydoşoğlu, S., Çam, B. 2020. Diyarbakır ili koşullarında augmented deneme deseninde ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) genotiplerinin tarımsal özellikler yönünden incelenmesi. Euroasia Journal of Mathematics, Engineering, Natural & Medical Sciences, 7(9): 195-205.
Khayatnezhad, M., Zaefizadeh, M., Gholamin, R., Jamaati-e-Somarin, S. 2010. Study of genetic diversity and path analysis for yield in durum wheat genotypes under water and dry conditions. World Applied Science Journal, 9: 655-665.
Li, J., Wen, S., Fan, C., Zhang, M., Tian, S., Kang, W., Zhao, W., Bi, C., Wang, Q., Lu, S. 2020. Characterization of a major quantitative trait locus on the short arm of chromosome 4B for spike number per unit area in common wheat (Triticum aestivum L.). Theoretical Applied Genetics, 133: 2259-2269.
Mahpara, S., Ali, Z., Rehmani, M.I.A., Iqbal, J., Shafiq, M.R., 2017a. Studies of genetic and combining ability analysis for some physio-morphological traits in spring wheat using 7x7 diallel crosses. International Journal of Agriculture Applied Science, 9: 33-40.
Mahpara, S., Rehmani, M.I.A., Hussain, S., Iqbal, J., Qureshi, M.K., Shehzad, M.A., Dar, J.S., 2017b. Heterosis for some physio-morphological plant traits in spring wheat crosses. Pure Applied Biology, 6: 1103-1110.
Mahpara, S., Hussain, S.T., Iqbal, J., Noorka, I.R., Salman, S. 2018. Analysis of generation means for some metric plant traits in two wheat (Triticum aestivum L.) hybrids. Pure Applied Biology, 7: 93-102.
Nehe, A., Akin, B., Sanal, T., Evlice, A.K., Ünsal, R., Dinçer, N., Demir, L., Geren, H., Sevim, I., Orhan, S. 2019. Genotype x environment interaction and genetic gain for grain yield and grain quality traits in Turkish spring wheat released between 1964 and 2010. PLoS One 14: e0219432.
Philipp, N., Weichert, H., Bohra, U., Weschke, W., Schulthess, A.W., Weber, H. 2018. Grain number and grain yield distribution along the spike remain stable despite breeding for high yield in winter wheat. PLoS One 13: e0205452.
Reynolds, M.P., Borlaug, N.E. 2006. Impacts of breeding on international collaborative wheat improvement. Journal Agriculture Science, 144, 3.
Sabri, R.S., Rafii, M.Y., Ismail, M.R., Yusuff, O., Chukwu, S.C., Hasan, N. 2020. Assessment of agro-morphologic performance, genetic parameters and clustering pattern of newly developed blast resistant rice lines tested in four environments. Agronomy, 10, 1098.
Sakuma, S., Schnurbusch, T. 2020. Of floral fortune: tinkering with the grain yield potential of cereal crops. New Phytology, 225: 1873-1882.
Sharma, U.C., Prasad, R.N., Sonowal, A. 1994. An indigenous technique of soil and water conservation in north -eastern region- The Zabo system of farming. Soil and Water Conservation Challenges and Opportunities (Proceeding of 8th, ISCO conference. Ed. L. S. Bhushan, I. P. Abrol and M. S. Rama Mohan Rao). Oxford and IBH, publication Co. Pvt. Ltd., New Delhi (India). p. 969- 975.
Shewry, P.R. 2009. Wheat. Journal Experimental Botany, 60: 1537-1553.
Simane, B., P.C. Struik, M.M. Nachit, and J.M. Peacock. 1993. Ontogenic analysis of field components and yield stability of durum wheat in water-limited environments. Euphytica 71: 211–219.
Siyal, A.L., Siyal, F.K., Jatt, T. 2020. Yield from genetic variability of bread wheat (Triticum aestivum L.) genotypes under water stress condition: A case study of Tandojam, Sindh. Pure Applied Biology, 10(3): 841.
Würschum, T., Leiser, W.L., Langer, S.M., Tucker, M.R., Longin, C.F.H. 2018. Phenotypic and genetic analysis of spike and kernel characteristics in wheat reveals long-term genetic trends of grain yield components. Theoretical Applied Genetics, 131: 2071-2084.
Zhao, C., Bao, Y., Wang, X., Yu, H., Ding, A., Guan, C., Cui, J., Wu, Y., Sun, H., Li, X. 2018. QTL for flag leaf size and their influence yield-related traits in wheat. Euphytica, 214: 1-15.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2022 Yayımlanan makalenin telif hakları yazarına aittir.
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
