Savucak Dağı Meralarının (Diyarbakır-Çüngüş) Farklı Yöneylerine Ait Botanik Kompozisyon, Mera Kalite Derecesi ve Mera Durumlarının Belirlenmesi
Özet Görüntüleme: 314 / PDF İndirme: 194
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.8050963Anahtar Kelimeler:
Diyarbakır, Çüngüş, Savucak dağı, mera, kalite derecesi, durumuÖzet
Bu araştırma, Diyarbakır ili Çüngüş İlçesinde bulunan Savucak Dağı meralarının Kuzey, Güney, Doğu ve Batı yöneylerinin botanik kompozisyonu ve mera kalite dereceleri ile mera durumlarının belirlenmesi amacıyla 2021 ve 2022 yıllarında yürütülmüştür. Nokta çerçeve yöntemi kullanılarak yürütülen iki yıllık vejetasyon çalışmasında 19 familyaya ait 52 cinsten 62 bitki taksonu tespit edilmiştir. Bu taksonlardan 7’si endemik olup, Güney ve Doğu yöneylerinde 38, Batı yöneyinde 31 ve Kuzey yöneyinde 25 bitki taksonunun varlığı belirlenmiştir. Yöneylere göre mera kalite derece ve durumları incelendiğinde Batı yöneyi 2.22 ile “zayıf”, Kuzey yöneyi 2.18 ile “zayıf”, Doğu yöneyi 1.59 ile “çok zayıf” ve Güney yöneyi 1.51 ile “çok zayıf” olarak elde edilmiştir. Yöneylerin iki yıllık ortalama değerlerine göre mera kalite derecesi 1.88 ve mera durumu “çok zayıf” olarak belirlenmiştir. Mera kalite derecelerinin düşük ve mera durumlarının “çok zayıf” olarak belirlenmesinden dolayı bu mera alanlarında ıslah çalışmalarının yürütülmesi gerektiği sonucuna varılmıştır. Gübreleme ve taş toplama gibi ıslah yöntemlerinin uygulanmasının yanı sıra amenajman kuralları çerçevesinde otlatmanın yapılması da yöre hayvancılığı açısından önem arz etmektedir.
Referanslar
Anonim, 2022. Diyarbakır ilinin Çüngüş ilçesine ait 2021, 2022 ve uzun yıllar iklim verileri. Diyarbakır 15. Meteoroloji Bölge Müdürlüğü.
Aydın, A., 2014. Karacadağ’ın farklı yükseltilerindeki meralarında bitki tür ve kompozisyonları ile ot verim ve kalitelerinin belirlenmesi. Doktora Tezi, Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
Aydın, A., Başbağ, M., 2017. Karacadağ’ın farklı yükseltilerindeki meraların durumu ve ot kalitesinin belirlenmesi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 32(2007): 74-84.
Aydın, A., Çaçan, E., Başbağ, M., 2014. Mardin ili Derik ilçesinde yer alan bir meranın ot verimi ve kalitesinin belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 1626-1628.
Babalık, A.A., 2008. Isparta yöresi meralarının vejetasyon yapısı ile toprak özellikleri ve topoğrafik faktörler arasındaki ilişkiler. Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
Babalık, A.A., Matrasulov, F., 2020. Antalya Çukuryayla merasının vejetasyon özellikleri ve otlatma kapasitesinin belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 20: 327-333.
Babalık, A.A., Sönmez, H., 2010. Isparta ili Bozanönü köyü Kırtepe merasında botanik kompozisyonun belirlenmesi üzerine bir araştırma. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 12(17): 27-35.
Bakoğlu, A., 2004. Bazı toprak ve bitki örtüsü özellikleri arasındaki ilişkiler. Fırat Üniversitesi Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları Dergisi, 3(1): 98-105.
Bakoğlu, A., Çatal, M.İ., 2020. Elevit yaylasının (Rize-Çamlıhemşin) mera kalitesinin değerlendirilmesi, Anadolu Çevre ve Hayvancılık Bilimleri Dergisi, 5(3): 288-289.
Bakoğlu, A., Koç, A., 2002. Otlatılan ve korunan iki farklı mera kesiminin bazı toprak ve bitki örtüsü özelliklerinin karşılaştırılması, I. bitki örtüsü özelliklerinin karşılaştırılması. Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 14(1): 37-77.
Bedeke, W., Nigatu, L., 2015. Assessment of vegetation composition and productivity of rangeland as affected by altitude and grazing pressure in Kuraz District of South Omo Zone, South Western Ethiopia. Journal of Biology, Agriculture and Healthcare, 5(23): 113-124.
Bilgili, A., 2007. Sarıkamış orman içi meralarının bitki örtüsü ve yem kalitesinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Çaçan, E., 2014. Bingöl ili merkez ilçesi Yelesen-dikme köyleri meralarının farklı yöney ve yükseltilerindeki bitki tür ve kompozisyonları ot verim ve kalitelerinin belirlenmesi. Doktora Tezi, Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
Çaçan, E., Balkan, H., 2021. Elâzığ ili Karakoçan ilçesi Bulgurcuk köyü merasının botanik kompozisyonu ile mera durumu ve sağlığının belirlenmesi. Türkiye Ormancılık Dergisi, 22(3): 271-276.
Çaçan, E., Kökten, K., 2014. Bingöl ili merkez ilçesi Çiçekyayla Köyü merasının ot verimi ve otlatma kapasitesinin belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 2(özel sayı): 1730-1732.
Çakal, Ş., 2016. Çoruh Havzası mera bitki örtüsünün bazı özelliklerinin yersel ve zamansal değişiminin belirlenmesi. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Çiplak, E., 2015. Van İli Gövelek Köyü doğal mera vejetasyonunun botanik kompozisyonu ve verim potansiyelinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
De Vries, D.M., De Boer, T.A., Dirver, J.P.P., 1951. Evalation of grassland by botanical research in the Netherlands. In Proc. United National Sci. Conf. on the Conservation and Utilization of Resources, 6: 522-524.
Demirhan, E., Özyazıcı, M.A., 2019. Determination of vegetation and soil properties of the floodplain rangeland in the continental climate zone of Turkey. Applied Ecology and Environmental Research, 17(6): 15531-15546.
Dumlu, E.S., 2022. Bazı mera bitki formasyonlarının botanik kompozisyonları ile yem üretim ve kalitelerinin belirlenmesi. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
Dumlu, S., Aksakal, E., 2007. Erzurum ili Horasan ve Köprüköy ilçeleri meralarının uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemleri kullanılarak belirlenmesi. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, Kongre Bildiriler Kitabı, 25-27 Haziran, Erzurum.
Ercan, A., 2018. Eskişehir ili Seyitgazi ilçesi Karaören köyü merasının bitki örtüsü özellikleri ve mera durumunun belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
Erkovan, H.İ., 2000. Çiğdemlik Köyü (Bayburt) mera vejetasyonları mevcut durumu. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Erkun, V., 1972. Bala İlçesi meraları üzerinde araştırmalar. Tarım Bakanlığı Hayvancılığı Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
Ertuş, M.M., Pınar, S.M., 2019. Hakkâri İli Ördekli Köyü merasının mera durumunun belirlenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 21(2): 543-549.
Fırıncıoğlu, H.K., Seefeldt, S.S., 2007. The effects of long-term grazing exclosures on range plants in the Central Anatolian Region of Turkey, Journal of Environmental Management, 39: 326-337.
Ghafari, S., Ghorbani, A., Moameri, M., Mostafazadeh, R., Bidarlord, M., 2018. Composition and structure of species along altitude gradient in Moghan-Sabalan rangelands, Iran. Journal of Mountain Science, 15(6): 1209-1228.
Gökkuş, A., Avcı, M., Aydın, A., Mermer, A., Ulutaş, Z., 1993. Yükseklik, Eğim ve Yöneyin Mera Vejetasyonlarına Etkileri. T.C. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı, Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü Yayınları, No: 13, Erzurum.
Gökkuş, A., Koc, A., Comaklı, B., 2009. Çayır-Mera Uygulama Kılavuzu. (3. Baskı). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakultesi Yayınları, No: 142, Erzurum.
Gür, M., Altın, M., 2015. Trakya yöresinde farklı kullanım geçmişine sahip meraların florastik kompozisyonlarının bazı özellikleri. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 30: 60-67.
İleri, O., 2020. Bozdağ mera bitki örtüsünün durumu, elverişli yem üretimi ve kalitesinin mevsimsel değişiminin uzaktan algılama tekniği ile izlenmesi. Doktora Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
İspirli, K., Alay, F., Uzun, F., Çankaya, N., 2016. Doğal meralardaki vejetasyon örtüsü ve yapısı üzerine otlatma ve topografyanın etkisi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 3: 14-22.
Karabacak, O., 2008. Zilan Vadisi (Erciş-Van) florası. Doktora Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
Karabulut, H.İ., 2022. Kop dağı meralarının rakım ve yöneye göre bitki örtülerinin durumu ve otun kimyasal kompozisyonunun mevsimsel değişimi. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Kasap, E., 2017. Van kıraç koşullarında tesis edilen suni meranın performansı üzerine bir araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
Kendir, H., 1999. Ayaş (Ankara)’ta doğal bir meranın bitki örtüsü yem verimi ve mera durumu, Tarım Bilimleri Dergisi, 5(1): 104-110.
Koç, A., Sürmen, M., Kaçan, K., 2005. Erzincan ovası taban meralarının bitki örtülerinin mevcut durumu. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, Kongre Bildiriler Kitabı, 5-9 Eylül, Antalya, s. 847-850.
Ok, H., Çaçan, E., 2023. Övündüler Köyü (Diyarbakır-Türkiye) merasının verim, botanik kompozisyon ve otlatma kapasitesinin belirlenmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 24(1): 148-154.
Okatan, A., Yüksek, T., 1997. Aşırı otlatılan mera parsellerinde adi korunga (Onobrychis viciifolia Scop.)’nın yetiştirilmesi ve verim potansiyeli üzerine araştırmalar. Türkiye 2. Tarla Bitkileri Kongresi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi, 22-25 Eylül 1997, Samsun, s.492-498.
Ölçücü, C., 2007. Tigem Alparslan çiftliği ve çevresi (Muş) florası. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü,Van.
Özel Altun, M., 2021. Erzurum İli Soğucak mahallesi taban ve kıraç meralarının karşılaştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Palta, Ş., 2008. Bartın Uluyayla meralarında mera vejetasyonunun bazı kantitatif özelliklerinin saptanması ve mera ıslahına yönelik ekolojik yapının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Karaelmas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak.
Palta, Ş., Genç Lermi, A., 2017. Bartın İli Kutlubey Demirci Köyü merasının bazı özelliklerinin belirlenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 20(2): 352-359.
Palta, Ş., Genç Lermi, A., Yiğit, M., 2019. Bartın ili Kozcağız yöresindeki bir sekonder mera alanının bazı özelliklerinin belirlenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 21(3): 848-859.
Sayar, M.S., Tekdal, S., Han, Y., Yasak, M.Ş., Anlarsal, A.E., Başbağ, M., Gül, İ., 2010. Diyarbakır koşullarında bazı macar fiği (Vicia pannonica Crantz.) genotiplerinin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. Dicle Üniversitesi, Uluslararası Katılımlı Kamu Üniversite-Sanayi İşbirliği Sempozyumu, Kongre Bildiriler Kitabı, 24-26 Mayıs, Diyarbakır, s. 351-356.
Seydoşoğlu, S., 2018. Bazı doğal mera alanlarının bitki örtüsü özellikleri, mera durumu ve sağlığının belirlenmesi. Türkiye Ormancılık Dergisi, 19(4): 368-373.
Seydoşoğlu, S., Kökten, K., 2019. Batman mera vejetasyonlarının bazı özellikleri. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 23(1): 60-68.
Şen, Ç., 2010. Kilis ilinin bazı köylerindeki meralarda vejetasyon yapısı üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Şen, N., 2012. Kahramanmaraş ili Ahır dağı meralarının bazı hidrofiziksel ve kimyasal toprak özellikleri ile vejetasyon yapısı üzerine araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş.
Şengönül, K., Kara, Ö., Palta, Ş., Şensoy, H., 2009. Bartın Uluyayla yöresindeki mera vejetasyonunun bazı niceleyici özelliklerinin saptanması ve ekolojik yapının belirlenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 16(11): 81-94.
Tan, M., 2016. Tekirdağ ili Muratlı İlçesi doğal meralarının vejetasyon yapısı üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
Tanrıverdi, H., 2019. Muş ili merkez ilçesi Kıyıbaşı Köyü merasının farklı yöneylerinin verim ve botanik kompozisyonunun belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bingöl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bingöl.
Taşdelen, S.S., 2021. Siirt ili merkez ilçesi Doluharman Köyü merasının farklı yükseltilerine göre verim ve botanik kompozisyonunun değişimi. Yüksek Lisans Tezi, Siirt Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Siirt.
Türk, M., Bayram, G., Budaklı, E., Çelik, N., 2003. Sekonder mera vejetasyonun farklı ölçüm metotlarının karşılaştırılması ve mera durumunun belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(1): 65-77.
Uzun, M., 2019. Bingöl ili meralarının uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemi teknikleri ile sınıflandırılması. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Ünal, S., Mutlu, Z., Mermer, A., Urla, Ö., Ünal, E., Aydoğdu, M., Dedeoğlu, F., Özaydın, A., Avağ, A., 2012. Ankara ili meralarının değerlendirilmesi üzerine bir çalışma. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 21(2): 41-49.
Yavuz, T., Sürmen, M., Töngel, M., Avağ, A., Özaydın, K., Yıldız, H., 2012. Amasya mera vejetasyonlarının bazı özellikleri. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 5(1): 181-185.
Yıldız, M., 2022. Bingöl ovası meralarında verim, kalite ve botanik kompozisyonun belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bingöl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bingöl.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Yayımlanan makalenin telif hakları yazarına aittir.
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.