Bazı İleri Soya (Glycine max. L.) Hatlarının Şanlıurfa İkinci Ürün Koşullarında Verim ve Kalite Özellikleri Yönünden Değerlendirilmesi


Özet Görüntüleme: 432 / PDF İndirme: 227

Yazarlar

  • Erdal ERBİL GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Şanlıurfa

DOI:

https://doi.org/10.46291/ISPECJASvol4iss2pp137-149

Anahtar Kelimeler:

Soya, ikinci ürün, verim Şanlıurfa, protein, ham yağ

Özet

Bu çalışma, bazı ileri soya hatlarının Şanlıurfa ikinci ürün koşullarında performanslarının belirlenmesi amacıyla 2018-2019 yıllarında yürütülmüştür. Çalışmada, melezleme yöntemiyle geliştirilmiş olan 12 ileri hat (Antjc-17,Antwa-20, Antwa-4, Antjc-14, Batem-210, Antjc-15, Antwa-2, Batem-204, Batem-316, Antsoy-2, Antjc-20, Antjc-23) ve 3 standart çeşit (Kocatürk, Göksoy, Adasoy) materyal olarak kullanılmıştır. Araştırma, GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Gündaş Araştırma istasyonunda 2018-2019 yıllarında iki yıl üst üste yürütülmüştür. Araştırmada, çiçeklenme gün sayısı, fizyolojik olgunluk gün sayısı, bitki boyu, ilk bakla yüksekliği, verim ve bin tane ağırlığı gibi morfolojik özelliklerin yanında ham protein ve ham yağ gibi kalite özellikleri de incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; bitkide ilk bakla yüksekliği (p<0.05) dışında incelenen tüm özellikler bakımından soya hatları arasında istatistik olarak oldukça önemli (p<0.01) farklar tespit edilmiştir. İncelenen soya genotiplerin arasında tane verimi 171,4-560,1 kg da-1 bitki boyu 67.6-126,6 cm, ham protein oranı %28.9 ile 39.9, ham yağ oranı %18.1 ile 23.6 ve bin tane ağırlığı 125,8-179,4 gr arasında değişmiştir.

Referanslar

Acar, N. 2014. Değişik kökenli farklı soya [Glycine max L. Merrill.] çeşitlerinin Kahramanmaraş koşullarında ana ürün ve II. ürün olarak verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş, 92s

Akkoyunlu, N. 1979. Soya fasulyesinde uygun ekim zamanının tespiti. Karadeniz Bölge Zirai Araştırma Enstitüsü Yayınları, Samsun, 16s.

Arıoğlu, H. Arslan, M., İşler, N. 1992. Çukurova koşullarında II. ürün olarak yetişen bazı soya çeşitlerinin önemli tarımsal ve bitkisel özelliklerinin belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(3): 191-206.

Arıoğlu, H. 2000. Yağ bitkileri yetiştirme ve ıslahı. Ç.Ü. Ziraat Fak. Genel Yayın No:220, Ders Kitapları Yayın No: A70, Adana.

Arslan, D. 2007. Soyada (Glycine max (L.) Merll), ana ve ikinci ürün ekim zamanlarında yapılan seleksiyonların verim ve verim öğelerine etkileri. On Dokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Samsun, 52s.

Bellaloui, N., Reddy, K.N., Gillen, A.M., Fisher, D.K., MengIstu, A. 2011. Influence of planting date on seed protein, oil, sugars, minerals, and nitrogen metabolism in soybean under irrigated and non-ırrigated environments. American Journal of Plant Sciences, 2(5): 702-715.

Beyyavaş, V., Haliloğlu, H., Yılmaz, A. 2007. İkinci ürün soya tarımında farklı ekim zamanlarının verim ve verim unsurlarına etkisi. Harran Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(37/4): 23-32.

Börtüçene, O. 2003. II. Ürün tarımına uygun bazı soya (Giycine max.) çeşitlerinin verim ve kalite özellikleri ile bu özellikler arasındaki ilişkilerin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Harran Üniversitesi, Fen Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Şanlıurfa,75s.

Candoğan, B. N., Yazgan, S. 2016. Yield and quality response of soybean to full and deficit irrigation at different growth stages under sub-humid climatic conditions. Tarım Bilimleri Dergisi, 22(2): 129-144.

Civelek, T. 2006. Yapraktan demir uygulamasının bazı soya (Glycine max L.) çeşitlerinde verim ve verim unsurları ile önemli kalite özelliklerine etkisi. Ondokuz Mayıs Ünivetsitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Samsun, 57s.

Cober, E., Voldeng, H.D. 2000. Developing high-protein, high-yield soybean populations and lines. Crop Science, 40(1): 39-42.

Çetin, S.H. 2010. Soyada bakteri aşılaması ve fosfor uygulamalarının verim ve kalite üzerine etkileri. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 58s.

Çopur, O., Gür, M.A., Demirel, U., Karakuş, M. 2009. Performance of some soybean [Glycine max (L.) Merr.] genotypes double cropped in semi-arid conditions. Notulae Botaniae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca, 37(2): 85-91.

Dolapçı, F. 2012. Kahramanmaraş koşullarında bazı soya [Glycine max L. (Merill)] çeşitlerinin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş, 45s.

Erdoğmuş, M. 2007. Soya fasulyesi (Glycine Max (L.) Merr.)’ nde erkenci genotipler için seleksiyonda dikkate alınacak agronomik özelliklerin belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Samsun, 45s.

Güneş, A. 2006. İkinci ürün soya (Glycine max (L.) Merll ] tarımında farklı azot doz ve uygulama zamanlarının verim ve verim unsurlarına etkisi. Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Şanlıurfa, 60s.

Kara, K., Oral E., Günel, E. 1987. Erzurum ekolojik koşullarında bazı soya çeşitlerinin fenolojik, morfolojik özellikleri ile verim ve verim öğeleri üzerine bir araştırma. Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, Cilt.12 s.3.

Karakuş, M., Arslan, H., Hatipoğlu, H., Rastgeldi, U. 2013. Harran ovası koşullarına uygun ana ve ikinci ürün bazı soya hat ve çeşitlerinin belirlenmesi. Türkiye X. Tarla Bitkileri Kongresi, 10-13 Eylül, Konya, Cilt I, s.952-958.

Khan, S., Latif, A., Ahmad, S.Q., Ahmad, F., Fida, M. 2011. Genetic variability analysis in some advanced lines of soybean (Glycine max L. Merr.). Asian Journal of Agricultural Sciences, 3(2): 138-141.

Kınacı, M. 2011. Çanakkale koşullarında soya fasulyesi çeşitlerinin verim ve bazı kalite unsurlarının belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Konya, 69s.

Kolay, B. 2007. Diyarbakır koşullarında II. ürün soya tarımında farklı toprak işleme yöntemlerinin verim ve bazı toprak özelliklerine etkisi. Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Şanlıurfa, 66s.

Malik, M.F.A., Ashraf, M., Qureshi, A.S., Khan, M.R., 2011. Investigation and comparison of some morphological traits of the soybean populations using cluster analysis. Pakistan Journal of Botany, 43(2): 1249-1255.

Onat, B.Z.F. 2012. Erken ve geç ekilen ikinci ürün soyada çift sıralı ekim yönteminde farklı bitki yoğunluklarının verim ve verim unsurlarına etkisi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Adana, 134s.

Öden, E. 2012. Soya bitkisinde bakteri aşılaması, fosfor ve demir uygulamalarının nodulasyon ve n2 fiksasyonuna etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Antakya/Hatay, 119s.

Önder, M., Akçin, A. 1991. Çumra ekolojik şartlarında nodozite bakterisi (Rhizobium japonicum) ile farklı seviyelerde azot kombinasyonları uygulanan soya çeşitlerinde tane, yağ ve protein verimi ile verim unsurları arasındaki ilişkiler üzerine bir araştırma. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 15: 765-776.

Önemli, F., Atakişi, İ.K. 2001. Soya [Glycine Max (L.) Merill] çeşit ve hatları üzerinde olgunlaşma gün sayısı ile diğer verim ve kalite unsurları arasındaki ikili ilişkilerin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Trakya Üniversitesi, Tekirdağ Ziraat Fakültesi, Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, 17–21 Eylül, Cilt II Endüstri Bitkileri, Tekirdağ, s.355–359.

Öztürk, F. 2015. Toprak işleme yöntemleri ve bitki sıklıklarının ana ve ikinci ürün olarak yetiştirilen soya [Glycine max (L.) Merrill]’nin büyüme – gelişme ve tohum verimi üzerine etkileri. Dicle Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Diyarbakır, 199s.

Poehlman, J.M. 1979. Breeding Field Crops, 2nd edition, The Avi Publishing Company, Inc., Connecticut, 483s.

Söğüt, T., Arıoğlu, H. H., Çubukçu, P. 2001. Farklı olgunlaşma grubuna giren bazı soya çeşitlerinin ikinci ürün koşullarında önemli tarımsal özellikleri ile bu özellikler arasındaki ilişkilerin belirlenmesi. Soya Üretimi ve Sorunları Semineri Bildirisi, Hatay, 23 Mayıs 1982.

Söğüt, T. 2005. Aşılama ve azotlu gübre uygulamasının bazı soya çeşitlerinin verim ve verim özelliklerine etkisi. Akdeniz Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(2): 213-218.

Uncu Arslantaş H, Arıoğlu H.H. 2005. İkinci ürün soya tarımında farklı ekim

zamanlarına göre bazı büyüme düzenleyicilerin verim ve kalite üzerine etkileri. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, 5-9 Eylül, Antalya (Araştırma Sunusu Cilt I, Sayfa 375-380).

Ünal, İ. 2007. Melezleme yöntemiyle elde edilen soya [Glycine max (L.) Merr.] hatlarının bazı tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Konya, 54s.

Wıgham, D.K., H.C. Mınor. 1978. Agronomic Characteristics and Enviromental Stres. Soybean Physiology, Agronomy and Utilization (Ed.by A.G.Norman). Academic Pres. London. 249p.

Yetgin, S. G. 2008. Çukurova bölgesinde ana ürün koşullarında bazı soya çeşit ve hatlarının verim ve tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Adana, 56s.

Yılmaz, A., Beyyavaş, V., Cevheri, İ., Haliloğlu, H. 2005. Harran ovası ekolojisinde ikinci ürün olarak yetiştirilebilecek bazı soya [Glycine max. L. Merrill.] çeşit ve genotiplerinin belirlenmesi. Harran Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(2): 55-61.

Zhang, L., Wang, R., J. D. Hesketh. 2001. Effects of photoperiod on growth and development of soybean floral bud in different maturity. Agronomy Journal, 93: 944-948.

İndir

Yayınlanmış

2020-06-01

Nasıl Atıf Yapılır

Erdal ERBİL. (2020). Bazı İleri Soya (Glycine max. L.) Hatlarının Şanlıurfa İkinci Ürün Koşullarında Verim ve Kalite Özellikleri Yönünden Değerlendirilmesi. ISPEC Tarım Bilimleri Dergisi, 4(2), 272–284. https://doi.org/10.46291/ISPECJASvol4iss2pp137-149

Sayı

Bölüm

Makale