Atdişi Mısırının F1 ve F2 Generasyonlarında Verim ve Verim Unsurlarının Belirlenmesi
Özet Görüntüleme: 237 / PDF İndirme: 139
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.8303797Anahtar Kelimeler:
Atdişi mısır, generasyon, tane verimi, verim unsurlarıÖzet
Bu çalışma Konya bölgesinde yetiştirilen bazı atdişi mısır çeşitlerinin F1 ve F2 generasyonunda verim ve verim unsurlarının nasıl değiştiğini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada, yedi tek melez çeşidin F1 ve F2 generasyonu kullanılmıştır. Çalışmada tepe püskülü çıkarma süresi, bitki boyu, koçan boyu, koçan çapı, bitki başına koçan sayısı, koçanda tane sayısı, bin tane ağırlığı, tek koçan verimi, tane sömek oranı ve tane verimi incelenmiştir. Araştırmada bitki başına koçan sayısı hariç, incelenen tüm özellikler bakımından çeşit ve generasyonlar arasında önemli farklar bulunmuştur. F2 generasyonunda F1’e göre tepe püskülü çıkarma süresi hariç, ele alınan karakterlerin tümünde azalmalar meydana gelmiş ve bu azalma çeşitlere bağlı olarak farklı oranlarda gerçekleşmiştir. Araştırmada çeşit ortalaması olarak en fazla dekara tane verimi 1237.2 kg ile P1241, en az ise 972.6 kg ile KWS 6565 çeşitlerinde belirlenmiştir. Çeşitlerin F2 generasyonunda F1 göre tane verimi %44.1 ile %28.5 oranında azalmıştır. Çalışmadan elde edilen tek yıllık sonuçlara göre, Konya bölgesinde hem F1 generasyonunda hem de çeşit ortalaması olarak dekara tane verimi yüksek olan P0937, P1241 ve Dekalp 5485 çeşitlerinden herhangi birinin melezinin (F1) yetiştirilmesi tavsiye edilebilir. Melez çeşitlerin F2 generasyonu tohumluk olarak kullanıldığı taktirde tane verimi başta olmak üzere tüm özelliklerde önemli azalmalar meydana geleceğinden kullanılmaması gerekir.
Referanslar
Ağaçkesen, M.N., 2020. Tatlı mısırda (Zea mays L. saccharata) farklı zamanlarda yapılan hasadın verim ve verim unsurlarına etkisi, Doktora tezi, Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa.
Akan, S., Kılıç, H., 2021. Bazı Hibrit Mısır (Zea mays L.) Çeşitlerinin Muş ekolojik şartlarında performanslarının belirlenmesi. Muş Alparslan Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 9(1): 827-832.
Akay, A., 1997. Konya–Kampus bölgesinde yetiştirilen “TTM–813” melez mısır çeşidinde (Zea mays L. indentata S.) fosforlu ve çinkolu gübre uygulamasının etkisi. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(15): 126–139.
Akçin, A., Sade, B., Mülayim, M., Topal, A., Tamkoç, A., 1993. Farklı cycocel (CCC) uygulama zamanı, dozları ve bitki sıklığının “TTM–813” melez mısır çeşidinin (Zea mays L.) verim, verim unsurları, ham protein oranı ve morfolojik özellikleri üzerine etkileri. Turkish Journal of Agricultural of Agriculture and Forestry, 17: 1097–1111.
Alan, Ö., Akdemir, H., Budak, B., 2005. Küçük Menderes koşullarında bazı melez mısır (Zea mays L.) çeşitlerinin tane verimi üzerine bir araştırma. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, Kongre Bildiriler Kitabı, 5-9 Eylül, Antalya, s. 57-59.
Alan, Ö., Sönmez, K., Budak, Z., Kutlu, İ., Ayter, N.G., 2011. Eskişehir ekolojik koşullarında ekim zamanının şeker mısırın (Zea mays saccharata Sturt.) verim ve tarımsal özellikleri üzerine etkisi, Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 25(4): 34-41.
Aldrich, S.R., Scott, W.O., Leng, E.R., 1982. Modern corn production. A & L. Publications, USA.
Anonim, 1984. Mısır Araştırma Projesi, Çukurova Tarımsal Araştırma Enstitüsü Geliştirme Raporu, Adana.
Anonim, 1985. Mısır Araştırma Projesi, Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Geliştirme Raporu, Samsun.
Anonim, 2016. T.C. Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü, Hububat Raporu, Ankara.
Anonim, 2021. Tarım Ürünleri Piyasaları-Mısır. (https://arastirma.tarimorman.gov.tr/), (Erişim Tarihi: 21.03.2023).
Atakul, Ş., 2011. Diyarbakır koşullarında farklı ekim zamanlarının beş şeker mısırı (Zea mays L. saccharata Sturt.) çeşidinde taze koçan ve tane verimi ile bazı tarımsal özelliklere etkisi, Yüksek lisans, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Aydın, Y., 2011. Tokat Kazova koşullarında bazı atdişi melez mısır (Zea mays L. indentata) çeşitlerinin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
Ayrancı, R., 2012. Farklı kuraklık tiplerinde ekmeklik buğday genotiplerinin fizyolojik, morfolojik, verim ve kalite özellikleri yönüyle ıslahta kullanılabilecek uygun parametrelerin belirlenmesi. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Ayrancı, R., Sade, B., 2004. Konya ekolojik şartlarında yetiştirilebilecek atdişi melez mısır (Zea mays L. indendata Sturt.) çeşitlerinin belirlenmesi. Bitkisel Araştırma Dergisi, 2: 6-14.
Ballesteros, Q., Santos, I.S., Aquilizan, F.A., 1957. Reduction in grain yield from the F1 to F3 of parental single-cross hybrids, Philippine Agricultural Scientist, 40: 443-452.
Budak, B., Soya, H., Avcıoğlu, R., 2014. İzmir ili farklı lokasyon koşullarında kimi mısır (Zea mays L.) çeşitlerinin II. ürün olarak tane verimi ve bazı verim özellikleri üzerinde bir araştırma. Journal of the Aegean Agricultural Research Institute, 24(1): 21-28.
Cesurer, L., 1995. Kahramanmaraş koşullarında ekim zamanı ve ekim sıklığının şeker mısırında taze koçan verimine ve diğer bazı tarımsal ve bitkisel özelliklere etkisi, Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Çakal, E., 2022. Şeker mısırın F1 ve F2 generasyonlarında verim, verim unsurları ile bazı morfolojik ve fenolojik özelliklerin belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Fakültesi, Konya.
Çakır, B., 1996. Saf ve karısık çesit ekiminin mısır (Zea mays L.) bitkisinde verim ve bazı tarımsal özelliklere etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Çölkesen, M., Öktem, A., Akıncı, C., Gül, İ., İri, R., Kaya, Y., 1997. Şanlıurfa ve Diyarbakır koşullarında bazı mısır çeşitlerinde farklı ekim zamanlarının verim ve verim komponentleri üzerine etkisi. Türkiye 2. Tarla Bitkileri Kongresi, Kongre Bildiriler Kitabı, 22-25 Eylül, Samsun, s. 139-142.
Demir, İ., 1990. Genel Bitki Islahı, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, İzmir.
Düzgüneş, O., Kesici, T., Kavuncu, O., Gürbüz, F., 1987. Araştırma ve Deneme Metotları (İstatistik Metotları II), Ankara Üniversitesi Yayınları: 1021, Ankara.
Engelen, S., Reheul, D., Cauwer, B.D., 2004. The quantitative and qualitative difference between a F1 hybrid of maize and its F2 generation, Communications in Agricultural and Applied Biological Sciences, 69(1): 41-7.
Erden, İ., 1991. Samsun ekolojik şartlarında bazı melez ve kompozit mısır çeşitlerinin ileri generasyonlarındaki (F1 ve F2) verim ve verim özelliklerinin belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
FAOSTAT, 2020. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü, (htpp://www.fao.gov/tr), (Erişim Tarihi: 12.06.2020).
Gökmen, S., 1995. Melez ve kompozit atdişi mısır çeşitlerinin F1 ve F2 generasyonlarında bazı özelliklerin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 12: 182-191.
Gökmen, S., 1997. Melez ve kompozit atdişi mısır çeşitlerinin F1 ve F2 generasyonlarında verim ve verim unsurları üzerinde araştırmalar. Tukish Journal of Agriculture and Foresty, 21(3): 267-272.
Hallauer, A.R., Miranda, J.B., 1988. Germplasm in Quantitative Genetics in Maize Breeding, Lowa State University Pres, Ames, 5(2): 375.
İdikut, L., Zülkadir, G., Çölkesen, M., Yürüdurmaz, C., 2016. Kompozit şeker mısırı popülasyonu ile hibrit şeker mısırı çeşidinin bazı agronomik özellikler bakımından karşılaştırılması, Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, Targid Özel sayı: 41-50.
Kara, M.Ş., 2001. Bir melez mısır populasyonunda verim ve verim unsurları arasındaki ilişkilerin korelasyon ve path analizi yoluyla değerlendirilmesi. Yüzüncüyıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(4): 1-4.
Kapar, H., Öz, A., 2006. Bazı mısır ceşitlerinin Orta Karadeniz bölgesinde performanslarının belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(2): 147-153.
Keskin, B., Yılmaz, İ. H., Arvas, Ö., 2005. Determination of some yield characters of grain corn in Eastern Anatolia Region of Turkey. Journal of Agronomy, 4(1): 14-17.
Koç, A., 2016. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Ceylanpınar Tarım İşletmesinde Bazı Atdişi Mısır Çeşitlerinin Verim Performansının Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Iğdır.
Kuşvuran, A., Nazlı, R.İ., 2014. Orta Kızılırmak Havzası ekolojik koşullarında bazı mısır (Zea mays L.) çeşitlerinin tane mısır özelliklerinin belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 24(3): 233-240
Kün, E., 1994. Tahıllar II (Sıcak İklim Tahılları), Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Ankara.
Maswita, S., 2013. Test of growt hand results of several corn varieties (Zea mays L.) on peatlands. Journal of Student Research Tamansiswa University, 1-10.
Okutan, M., 1992. Tokat ekolojik şartlarında II. ürün olarak şeker mısır yetiştirme olanaklarının belirlenmesi üzerine bir araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
Öktem, A., 1996. Harran ovası koşullarında ikinci ürün olarak yetiştirilebilecek 10 mısır genotipinde (Zea mays l.) farklı dozlarda uygulanan fosforun verim ve verim unsurlarına etkisi. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Öktem A., Öktem G., Çelikli E., Katılmış İ., 2013. Şanlıurfa koşullarında bazı atdişi mısır (Zea mays L. indentata) genotiplerinin adaptasyon kabiliyetlerinin belirlenmesi. Turkiye 10. Tarla Bitkileri Kongresi, Kongre Bildiriler Kitabı, 10-13 Eylül, Konya, s. 777-784.
Öktem, A., Toprak, A., 2015. Çukurova koşullarında bazı atdişi mısır (Zea mays L. indentata) genotiplerinin verim ve morfolojik özelliklerin belirlenmesi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 17(4): 15-24.
Önceler, İ.H., 2019. Atdişi kendilenmiş hatları ile tatlı mısır kendilenmiş hatlarının F2 generasyonunda bazı agronomik ve kalite özelliklerinin kalıtımlarının belirlenmesi üzerinde araştırmalar, Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Öz, A., Özata, E., Kapar, H., 2013. Hibrit mısır (Zea mays indentata Sturt) çeşidi ıslahı üzerine bir araştırma. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 6(2): 19-23.
Öz, A., Tezel, M., Kapar, H., Üstün, A., 2008. Samsun ve Konya şartlarına uygun mısır çeşitlerinin geliştirilmesi üzerine bir araştırma. Ülkesel Tahıl Sempozyumu, Kongre Bildiriler Kitabı, 2-5 Haziran, Konya, s.137-146.
Sade, B., Soylu, S., Palta, Ç., 2005. Melez mısır çeşitlerinde tane verimi ve verim unsurları arasındaki ilişkilerin korelasyon, path ve faktör analizi yöntemleri ile değerlendirilmesi. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, Kongre Bildiriler Kitabı, 5-9 Eylül, Antalya, s.989-994.
Sakin, M.A., Bozdağ, M., Şakar. Ş., 2016. Tokat Kazova ve Zile ana ürün koşullarında yetiştirilen melez atdişi mısır (Zea mays indentata l.) çeşitlerinin verim ve verim özelliklerinin belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25(Ozel sayı-1): 87-93.
Santos, O.S.D., Manara, W., Manara, N.T.F., Raup, R.O., Riberio, N.D., Tusukano, M.M.K., 1993. Comparison of F1 and F2 generations of commercial hybrids maize. Pesquisa Agropecuaria Brasileira, 28(1): 75-79.
Sayaslan, A., Gökmen, S., Ülger, A.C., Sakin, M.A., Öz, A., Duman, A., 2010. Farklı bölgelerde ana ürün koşullarında yetiştirilen melez atdişi mısır (Zea mays indentata L.) ceşitlerinin verim ve yaş öğütme kalitesinin belirlenmesi. TOVAG-107O800 Nolu Proje Sonuç Raporu, s. 76.
Sencar, Ö., 1988. Mısır yetiştiriciliğinde ekim sıklığı ve azotun etkileri. Cumhuriyet Üniversitesi Tokat Ziraat Fakültesi Yayınları 6, Bilimsel Araştırma ve İncelemeler:3, Tokat.
Sencar, Ö., Gökmen, S., İdi, M., 1997. Şeker mısırın (Zea mays L. var. saccharata Sturt.) agronomik özelliklerine ekim zamanı ve yetiştirme tekniklerinin etkileri, Doğa Dergisi, 21: 65-71.
Sencar, Ö., Gökmen, S., Koç H., Okutan, M., 1992. Tokat ekolojik şartlarında II. ürün olarak şeker mısır yetiştirme olanaklarının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Cumhuriyet Üniversitesi Tokat Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(1): 242-257.
Serin, İ., 1995. Farklı azot ve potasyum dozlarının “TTM–813” melez mısır çeşidinin (Zea mays L. indentata S.) dane verimi, verim unsurları ve kalite özellikleri üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Sezer, İ., Yanbeyi, S., 1997. Çarşamba Ovasında yetiştirilen cin mısırda (Zea mays L. everta) bitki sıklığı ve azotlu gübrenin tane verimi, verim kompenentleri ve bazı bitkisel karakterler üzerine etkileri. Türkiye 2. Tarla Bitkileri Kongresi, Kongre Bildiriler Kitabı, 22-25 Eylül, Samsun, s. 128-133.
Soydinç, S., 2005. Mısır bitkisinde (Zea mays L.) F1 ve F2 tohumlarının saf ve değişik oranlarda karıştırılarak ekiminin tane verimi ve bazı tarımsal özelliklere etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Soylu, S., 1995. Melez atdişi mısırda (Zea mays L. indentata S.) farklı ekim zamanları ve azot dozlarının verim, verim unsurları, G.D.D. ve kalite üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Soylu, S., Akman, H., Gürbüz, B., 2008. Konya Sarayönü koşullarında tane mısır yetiştiriciliği üzerine bir araştırma. Ülkesel Tahıl Sempozyumu, Kongre Bildiriler Kitabı, 2-5 Haziran, Konya, s.776-781.
Sönmez, K., Alan, Ö., Kınacı, E., Kınacı, G., Kutlu, İ., Başçiftçi, Z., Evrenosoğlu, Y., 2013. Bazı şeker mısırı çeşitlerinin (Zea mays saccharata Sturt) bitki, koçan ve verim özellikleri, Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 8(1): 28-40.
Sprague, G.F., Dudley, J.W., 1988. Corn and Corn Improvement. Third edition, Number 18 in the series Agronomy, Madison, Wisconsin, USA, 986.
Stauber, M.S., Zuber, M.S., Decker W.L., 1968. Estimation of tasselling date of corn. USA. Agronomy Journal, (60): 432–434.
Tezel, M., Özcan, G., Aksoyak, Ş., Işık, Ş., 2012. Konya şartlarına uygun mısır çeşitlerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, (5):1 47-50.
Tomozei, I., 1970. Heritability of the main yield components of maize., Institutul Agronomic Ion Ionescu de la Brad, (1):185-193.
Turgut, İ., Duman, A., 2004. Atdişi mısırda (Zea mays indendata Sturt.) uyum yeteneği etkileri ve heterosisin belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(2): 189-197.
Tüten, Ç., Demir, İ., 1984. Melez ve kompozit mısır çeşitlerinin ileri generasyonlarında verim ve verim komponentleri üzerinde araştırmalar, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, (21): 179-190.
Tüysüz, M.A., 1987. Melez mısır üretiminde ıslah aşamaları ve melez tohumluk üretimi. Türkiye’de Mısır Üretiminin Geliştirilmesi Problemler ve Çözüm Yolları Sempozyumu, Kongre Bildiriler Kitabı, 23-26 Mart, Ankara, s.148-166.
Uzun, T., 2021. Cin mısırının F1 ve F2 generasyonlarında verim, verim unsurları, kalite ile bazı morfolojik ve fenolojik özelliklerin belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Fakültesi, Konya.
Ülger, A.C., 1986. Relation vershiedener mais-ınzuchtlinien und-hybriden auf steigerdes stickstoffangebst, dissertation, hohenheim stuttgart, W, Germany.
Üzen, S., 2020. Şanlıurfa koşullarında bazı atdişi mısır genotiplerin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa.
Ülger, A.C., Tansı, V., Sağlamtimur, T., Baytekin, H., Okant, M., 1993. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde I. ürün veya II. ürün olarak yetiştirilebilecek sorgum ve mısır çeşitlerinin saptanması üzerine araştırmalar. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tarımsal Araştırma İnceleme ve Geliştirme Proje Paketi Kesin Sonuç Raporları. Adana. GAP Yayınları No: 82 ve 67.
Vartanlı, S., Emeklier, H.Y., 2007. Ankara koşullarında hibrit mısır çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 13(3): 195-202.
Yalım, V., 2016. Bazı şeker mısırı (Zea mays L. saccharata Sturt) çeşitlerinin ekim zamanının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bozok Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yozgat.
Ziegler, K.E., Ashman, B., 1994. Popcorn In: A.R. Hallauer (Ed), Speciality Corns, Crc Press, London.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Yayımlanan makalenin telif hakları yazarına aittir.
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.