Ortakların Kooperatifçilik Bilgi Düzeyi ve Kooperatif-Ortak İlişkilerinin İncelenmesi: Edirne İli Tarımsal Kalkınma Kooperatifi ve Sulama Kooperatifi Örneği


DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.14788927Anahtar Kelimeler:
Edirne , tarımsal kooperatifçilik, sosyo-ekonomik özellikler, örgütlenme bilgi düzeyi, kooperatif-ortak ilişkisiÖzet
Tarımsal kooperatifler, tarım sektöründe önemli bir rol oynayan ve ortaklarına birçok avantaj sunan örgütsel yapılardır. Tarım sektörünün kalkınması ve özellikle küçük üreticilerin varlığını sürdürebilmesi açısından tarımsal kooperatifçilik önemli bir konuma sahiptir. Bu çalışmada Edirne ilinde bulunan Tarımsal Kalkınma Kooperatifi ve Sulama Kooperatifi ortaklarının sosyo-ekonomik özellikleri, örgütlenme bilgi düzeyi ve kooperatif ile ortakları arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda kooperatif ortakları ile yüz yüze görüşmeye dayalı 165 anket yapılmıştır. Bulgular; çiftçilerin çoğunlukla orta yaş ve ilköğretim düzeyinde olduğu, kooperatiflere üyelik nedenlerinin ekonomik faydalar (tarımsal desteklerden yararlanma, ürün pazarlama, uygun maliyetle üretim girdisi temini) etrafında şekillendiğini göstermiştir. En önemli sorunlar; bilgi eksikliği, önder çiftçi eksikliği ve üreticiler arası güvensizlik olarak belirlenmiştir. Çözüm önerileri arasında, liyakat sahibi yöneticilerin seçilmesi, güven ortamının sağlanması ve denetim mekanizmalarının güçlendirilmesi öne çıkmıştır. Bunun yanında, çiftçiler tarafından en çok bilinen kooperatifçilik ilkesi "Gönüllülük ve herkese açıklık” iken, en az bilinen kooperatifçilik ilkesi “Eğitim, öğrendirme ve bilgilendirme” olduğu saptanmıştır. Türkiye’deki tarımsal kooperatiflerin sürdürülebilirliğini artırmak için eğitim ve bilgilendirme çalışmalarının yoğunlaştırılması son derece önem arz etmektedir. Araştırma bulguları; Türkiye'deki tarımsal kooperatiflerin yapısal ve işlevsel sorunlarını ele alan gelecekteki çalışmalara rehberlik edebilir.
Referanslar
Akçabey, S., Paksoy, M., 2023. Tarımsal girdi temininde tarım kredi kooperatiflerinin rolü: Gaziantep ili Yavuzeli ilçesi örneği. Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi, 9(1): 51–61.
Albayram Doğan, Z., 2019. Tarımsal amaçlı kooperatiflerde kooperatif–ortak ilişkilerini etkileyen faktörler üzerine bir araştırma: İzmir ili örneği. Doktora tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Anonim, 2005. Edirne Master Planı, Edirne Tarım İl Müdürlüğü (https://www.tarimor man.gov.tr/sgb/belgel er/master/edirne.pdf) (Erişim tarihi: 01.08.2024).
Anonim, 2024. Edirne (il), Vikipedi Özgür Ansiklopedi (https://tr.wikipedia.org/wiki/ Edirne_(il)) (Erişim tarihi:10.09.2024).
Bilgin, N., Ergün, E., Aytekin, M., 2016. Kooperatif ortaklarının güven duygusu ile ortakların performans–tatmin arasındaki ilişki: Tariş’te bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(1): 67–82.
Birchall, J., 2004. Cooperatives and the millennium development goals. Cooperative Branch & Policy Integration Department International Labour Office, Geneva.
Birchall J., Simmons R., 2004. What Motivates Members to Participate in Co‐operative and Mutual Businesses?, Annals of Public and Cooperative Economics, 75(3): 465-495.
Bulut, O.D., Çelik Kaysim, Z., Karadaş, K., 2022. Determination of consumers’ fresh fruit and vegetable (FFV) purchasing preferences during the Covid-19 pandemic period: the case of Turkey. Journal of Agriculture Faculty of Ege University, 59(4): 567-577.
Everest, B., 2015. Tarım kredi kooperatiflerinde ortakların kooperatifçilik ülkelerini algılamaları ve yönetime katılmalarını etkileyen faktörlerin analizi üzerine bir araştırma: Balıkesir bölge birliği örneği. Doktora tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Güreşci, E., Gönç, M., 2017. Türkiye’de kooperatiflerin temel sorunları ve çözüm önerileri üzerine düşünceler. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 52(4): 219–229.
Karakaya, E., Kızıloğlu, S., 2014. Küçükbaş hayvancılık işletmelerinin örgütlenme yapısı bingöl ili örneği. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 1(4): 552-560.
Kılıç, S., Aydoğan. E., 2022. Cooperatives in Turkey and its role in social development. Journal of Atatürk, 11(2): 45–50.
Kösel. Z. 2022. Kırsal kalkınmada tarımsal kooperatifçiliğin rolü üzerine bir inceleme. Gaziantep Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1): 33–42.
Kula Kartal, S., Mor Dirlik, E., 2016. Geçerlik kavramının tarihsel gelişimi ve güvenirlikte en çok tercih edilen yöntem: Cronbach Alfa katsayısı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(4): 1865-1879.
McKnight, P.E., Najab, J., 2010. Mann‐Whitney U Test. The Corsini Encyclopedia of Psychology, 1–1.
Münkner, H.H., 2012. Cooperative principles and cooperative law. Cooperative Branch & Policy Integration Department International Labour Office, Geneva.
Özüdoğru, H., 2010. Kooperatiflerde pazarlama. Ziraat Mühendisliği, 354: 58–64.
Paksoy, M., Bulut. O.D., 2020. Aksaray ilinde süt sığırcılığı yapan kooperatif ortaklarının sosyo-ekonomik özellikleri ve kooperatif–ortak ilişkilerinin incelenmesi. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 6(2): 252–262.
Palaz, S., Boz, İ., 2008. Üniversite mezunu yetişkinlerin farklı organizasyonlarda gönüllü hizmet vermesini etkileyen faktörler. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(19): 95–106.
Perme, M. P., Manevski, D. 2019. Confidence intervals for the Mann–Whitney test. Statistical Methods in Medical Research, 28(12): 3755–3768.
Reyhan, H., Satır Reyhan, A., 2017. Ekolojik krize bir çözüm yolu olarak sürdürülebilir tarım ve kooperatif örgütlenme. International Journal of Social and Humanities Sciences Research, 4(13): 1388–1401.
Semerci, A., 2015. Türkiye'de çiftçi örgütleri: Tarımsal amaçlı kooperatifler örneği. Namık Kemal Üniversitesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 12(1):65-73.
Taherdoost, H., 2019. What is the best response scale for survey and questionnaire design; review of different lengths of rating scale / Attitude. Scale / Likert Scale. International Journal of Academic Research in Management, 8(1): 1-10.
Valentinov, V. 2007. Why are cooperatives important in agriculture? An organizational economics perspective. Journal of Institutional Economics, 3(1): 55–69.
Yamane, T. 2010. Temel örnekleme yöntemleri. Literatür Yayıncılık.
Yantur, P., Sağlık, R. 2022. Tarımsal kalkınma kooperatiflerinin etkileri: Taze gıda piyasası örneği üzerine bir uygulama. İstanbul Esenyurt Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimler Fakültesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(1): 1–15.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Yayımlanan makalenin telif hakları yazarına aittir.

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.