Yemlik Kolza (Brassica napus L. ssp. oleifera Metzg)’da Bazı Tarımsal Özelliklerin Azotlu Gübrelemeye Göre Değişimi
Özet Görüntüleme: 866
/ 
PDF İndirme: 461
DOI:
https://doi.org/10.46291/ISPECJASvol4iss2pp387-404Anahtar Kelimeler:
Azot dozu, yemlik kolza, kuru ot verimi, ham protein verimi, gübrelemeÖzet
Bu araştırma; farklı azotlu gübre dozlarının, yemlik kolza (Brassica napus L. ssp. oleifera Metzg)’da verim ve besin değeri üzerindeki etkilerini belirlemek amacıyla; Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan Siirt ili ekolojik koşullarında, 2019-2020 vejetasyon döneminde yürütülmüştür. Araştırmada, bitki materyali olarak yemlik kolzanın Lenox çeşidi kullanılmıştır. Çalışmada tarla denemeleri tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak kurulmuş olup; azot (N)’un 5 farklı dozu (N0= 0 kg N/da, N5= 5 kg N/da, N10= 10 kg N/da, N15= 15 kg N/da ve N20= 20 kg N/da) araştırmanın konusunu teşkil etmiştir. Azotlu gübre kaynağı olarak üre (% 46 N) kullanılmıştır. Araştırmada; bitki boyu, yan dal sayısı, sap kalınlığı, yeşil ot verimi, kuru ot verimi, ham protein (HP) oranı, HP verimi, asit deterjanda çözünmeyen lif (ADF) oranı, nötral deterjanda çözünmeyen lif (NDF) oranı ile bitkide toplam fosfor (P), potasyum (K), kalsiyum (Ca) ve magnezyum (Mg) oranları incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, toprağa artan miktarlarda uygulanan azotlu gübrelemeye bağlı olarak bitki boyu, yan dal sayısı, yeşil ot verimi, kuru ot verimi, HP oranı, HP verimi, P ve Ca oranı anlamlı derecede artarken, kuru otun içerdiği ADF ve NDF oranları azalmıştır. Çalışmada, azotlu gübre dozlarına göre yemlik kolzanın; bitki boyu 144.3-152.5 cm, yan dal sayısı 5.9-9.1 adet, sap kalınlığı 8.45-9.06 mm, yeşil ot verimi 2536.1-3409.7 kg/da, kuru ot verimi 459.1-643.4 kg/da, HP oranı % 8.68-11.21, HP verimi 39.79-65.41 kg/da, ADF oranı % 47.49-52.33, NDF oranı % 54.59-64.00, P oranı % 0.23-0.27, K oranı % 2.19-2.49, Ca oranı % 1.39-1.55 ve Mg oranı % 0.16-0.18 arasında değişim göstermiştir.
Referanslar
Albayrak, S., Çamaş, N. 2006. Performances of forage turnip (Brassica rapa L.) cultivars under different nitrogen treatments. OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 21(1): 44-48.
Aldemir, M., 2018. Bal arısı (Apis mellifera L.) ve bombus arısı (Bombus terrestris L.) ile polinasyonun kolzada (Brassica napus L. oleifera) tane verimi, verim komponentleri ve kalitesi üzerine etkileri. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Aydın, 58s.
Algan, N., Emiroğlu, Ş.H., 1985. Islah edilmiş bazı kolza (Brassica napus L. ssp. oleifera) çeşitlerinin değişik yetiştirme koşulları altındaki reaksiyonları üzerinde araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(3): 65-82.
Altınok, S., Karakaya, A., 2003. Effect of growth season on forage yields of different brassica cultivars under Ankara conditions. Turk J Agric For, 27: 85-90.
Anonim, 2020a. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2019. TÜİK, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü Haber Bülteni, (http://www.tuik.gov.tr/PreHaber Bultenleri.do?id=33705), (Erişim tarihi: 02.03.2020).
Anonim, 2020b. Ekonomik Veriler, Büyüme. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, Strateji ve Bütçe Başkanlığı, (http://www.sbb.gov.tr/buyume/), (Erişim tarihi: 02.03.2020).
Anonim, 2020c. 2018 Yılı Hayvancılık Sektör Raporu. Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Ankara, (www.tigem.gov.tr), (Erişim tarihi: 02.03.2020).
Anonim, 2020d. Siirt İli İklim Verileri. Siirt Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü Kayıtları, Siirt.
Anonim, 2020e. Tarımsal Değerleri Ölçme Denemeleri Teknik Talimatı, Kolza (Brassica napus oleifera L.)-2001. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü, Ankara.
Anonim, 2020f. Diğer Tür Yem Bitkileri Tarımsal Değerleri Ölçme Denemeleri Teknik Talimatı, Yemlik Pancar (Hayvan Pancarı) (Beta vulgaris L. var. crassa Mansf.), Yem Şalgamı (Brassica rapa L. Emend. Metzger var. rapa) (Kök-gövde tipi), Brassica rapa L. var. silvestris (Lam.) Briggs (Ot tipi). T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü, Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü, 2019, Ankara, (https://www.tarimorman.gov.tr/ BUGEM/ TTSM/Belgeler/Duyuru%20Belgeleri/2019/%C3%A7ay%C4%B1r%20mera/di%C4%9Fer%20t%C3%BCr%20yem%20bitkileri.pdf), (Erişim tarihi: 05.01.2020).
Anonymous, 2001. Nutrient Requirements of Dairy Cattle. Seventh Revised Edition. (http://books.nap.edu/o penbook.php?record_ id=9825&page=110), (Erişim tarihi: 26.04.2020).
Anonymous, 2020. WinISI 4 Calibration Software: Ground, expandable equation packages (http://www.winisi.com/product_ calibrations.htm), (Erişim tarihi: 27.04.2020).
Atalay, M., Ateş, E., 2020. Edirne koşullarında farklı azot dozu uygulamalarının sorgum x sudan otu (Sorghum bicolor (L.) Moench x Sorghum sudanense (Piper) Stapf) melez çeşitlerinin verim ve bazı kalite özelliklerine etkileri. BŞEÜ Fen Bilimleri Dergisi, 7(1): 221-230.
Aytaç, S., 1999. Azotlu gübrelerin kolzanın verim ve verim unsurlarına etkisi. Türkiye III. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım, Cilt II, Endüstri Bitkileri, Adana, s. 115-120.
Barry, T.N., 2013. The feeding value of forage brassica plants for grazing ruminant livestock. Animal Feed Science and Technology, 181: 15-25.
Başalma, D., 2007. Yazlık kolza (Brassica napus ssp. oleifera L.) çeşitlerinde farklı bitki sıklıklarının verim ögeleri ve verime etkisi. 1. Ulusal Yağlı Tohumlu Bitkiler ve Biyodizel Sempozyumu, 28-31 Mayıs, Samsun, s. 316-322.
Başalma, D., Uranbey, S., Er, C., 2003. Bazı kışlık kolza (Brassica napus ssp.oleifera L.) çeşitlerinde farklı ekim sıklıklarının verim ve verim öğelerine etkisi. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim, Diyarbakır, s. 146-150.
Brogna, N., Pacchioli, M.T., Immovilli, A., Ruozzi, F., Ward, R., Formigoni, A., 2009. The use of near-infrared reflectance spectroscopy (NIRS) in the prediction of chemical composition and in vitro neutral detergent fiber (NDF) digestibility of Italian alfalfa hay. Ital. J. Anim. Sci., 8(Suppl. 2): 271-273.
Cacan, E., Kokten, K., 2017. The effect of different row spacing on the yield and quality of forage rape (Brassica napus L. ssp. oleifera Metzg). Eurasian Journal of Biology and Ecology, 2: 7-13.
Can, M., Akman, Z., 2014. Uşak ekolojik şartlarında farklı azot dozlarının şeker mısırın (Zea mays Saccharata Sturt.) verim ve kalite özelliklerine etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(2): 93-101.
Canbolat, Ö., 2013. Farklı olgunlaşma dönemlerinin kolza otunun (Brassica napus L.) potansiyel besleme değeri üzerine etkisi. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 60: 145-150.
Çorbacı, S., 2011. Tekirdağ koşullarında mikrobiyal ve kimyasal gübre uygulamasının kolza (Brassica napus ssp. oleifera L.) bitkisinin verim ve kalite özelliklerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Tekirdağ, 65s.
Darby, H., Madden, R., Cummings, E., Gervais, A., Halteman, P., 2010. Forage Brassica Performance Trials. Northwest Crops & Soils Program, 289.
Demiroğlu Topçu, G., Özkan, Ş.S., 2017. Türkiye ve Ege Bölgesi çayır-mera
alanları ile yem bitkileri tarımına genel bir bakış. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 5(1): 21-28.
Dok, M., Gizlenci, Ş., Acar, M., Özçelik, H., 2007. Karadeniz sahil ve iç geçit bölgelerde kolza üretiminin geliştirilme imkanları. 1. Ulusal Yağlı Tohumlu Bitkiler ve Biyodizel Sempozyumu, 28-31 Mayıs, Samsun, s. 229-233.
Dumanoğlu, Z., Geren, H., 2019. Horozibiği (Amaranthus mantegazzianus)’nde farklı azot ve fosfor seviyelerinin ot verimi ve bazı silaj özelliklerine etkisi. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 56(1): 45-52.
Fageria, N.K., 2009. Nitrogen. In: The Use of Nutrients in Crop Plants, CRC Pres, Boca Raton, Florida, New York.
Geun, K.J., Soo, C.E., Sung, S., Joong, K.M., Seok, C.Y., Chun, C.B., 2005. Effect of nitrogen fertilizer level and mixture of small grain and forage rape on productivity and quality of spring at South Region in Korea. Journal of The Korean Society of Grassland Science, 25(3): 143-150.
Gizlenci, Ş., Dok, M., Acar, M., 2005. Orta Karadeniz sahil kuşağında kolza için en uygun sıra aralığının belirlenmesi. Hasad Dergisi, 21(244): 88-94.
Gunes, A., Alpaslan, M., Inal, A., 1998. Critical nutrient concentrations and antagonistic and synergistic relationships among the nutrients of NFT‐grown young tomato plants. Journal of Plant Nutrition, 21(10): 2035-2047.
Gül, M.K., Tayyar, Ş., Egesel, C.Ö., Kahrıman, F., Turhan, H., 2008. Kolzada (Brassica napus ssp. oleifera) glikosinolat ve sinapin içeriklerinin farklı azot gübrelemesine göre değişimleri. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(2): 161-166.
Gürsoy, E., Macit, M., 2014. Erzurum ili meralarında doğal olarak yetişen bazı buğdaygil yem bitkilerinin in vitro gaz üretim değerlerinin belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 24(3): 218-227.
Gürsoy, M., Turan, F., Başalma, D., 2019. Kolza (Brassica napus L.) çeşitlerine uygulanan farklı azotlu gübre dozlarının verim ve verim öğelerine etkileri. IV. INSAC International Agriculture, Forest and Aquaculture Sciences Congress, Proceedings Book, 11-13 Ekim, Konya, Türkiye, s. 24-34.
Kacar, B., 2012. Temel Bitki Besleme. I. Basım, Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti., Yayın No: 206, Fen Bilimleri No: 18, Ankara.
Karaaslan, D., Hakan, M., Gizlenci, S., 2007. Diyarbakır koşullarına uygun kolza çeşitlerinin belirlenmesi. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-27 Haziran, Erzurum, s. 661-664.
Karaaslan, D., Hatipoğlu, A., Türk, Z., 2009. GAP Bölgesinde kolza çeşitlerinin verim ve verim komponentlerinin belirlenmesi. 8. Tarla Bitkileri Kongresi, 19-22 Ekim, Hatay, s. 221-224.
Karagöz, Ş.M., Uzun, S., Özaktan, H., Uzun, O., Güneş, A., 2019. Kayseri Yeşilhisar ekolojik koşullarında farklı azotlu gübre kaynakları ve dozlarının silajlık mısırın bazı verim ve kalite özelliklerine etkisi. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(2): 349-356.
Kaya, Ş., 2008. Kaba yemlerin değerlendirilmesinde göreceli yem değeri ve göreceli kaba yem kalite indeksi. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 1(1): 59-64.
Koç, H., 2007. Bazı kışlık kolza çeşitlerinde (Brassica napus L. ssp. oleifera) azot gübrelemesi. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-27 Haziran, Erzurum, s. 600-605.
Köymen, M., Kara, M.Ş., 2017.Azotun kışlık kolza çeşitlerinde verim ve verim unsurları üzerine etkisi. Akademik Ziraat Dergisi, 6(2): 123-130.
Kunelius, H.T., Halliday, L.J., Sanderson, J.B., Gupta, U.C., 1989. Effect of harvest dates on yield and composition of forage kale. Can. J. Plant Sci., 69: 143-149.
Kutlu, H.R., 2008. Yem Değerlendirme ve Analiz Yöntemleri. Ders Notu, Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Zootekni Bölümü, Adana. (http://www.zootekni. org.tr/upload/File/sunular/tm.pdf), (Erişim tarihi: 02.04.2020).
Marschner, H., 1995. Mineral Nutrition of Higher Plants. Academic Press Inc. London, pp.1-674.
Mengel, K., Kirkby, E.A., Kosegarten, H., Appel, T., 2001. Principles of Plant Nutrition. 5th Edition, Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
Muller, L.D., 2009. Dietary Minerals for Dairy Cows on Pasture. (www.das.psu. edu/researchextension/dairy/.../pdf/mineralsforpasture.pdf.), (Erişim tarihi: 26.04.2020).
Ozyazici, M.A., Acikbas, S., 2019. Determination of mineral contents of sorghum (Sorghum sp.) and corn (Zea mays L.) varieties grown for roughage. International Journal of Scientific and Technological Research, 5(12): 227-237.
Özdemir, S., 2017. Farklı azot dozlarının İtalyan çiminin (Lolium multiflorum westerwoldicum Caramba) ot verimi ve kalitesi üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Bursa, 35s.
Öztürk, Ö., 2000, Bazı kışlık kolza çeşitlerinde farklı ekim zamanı ve sıra arası uygulamalarının verim, verim unsurları ve kalite üzerine etkileri. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Konya.
Özyazıcı, M.A., Açıkbaş, S., 2020. Sorgum x sudanotu melezi ve sudanotu çeşitlerinde hasat zamanının makro besin maddeleri konsantrasyonlarına etkisi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 7(1): 47-58.
Özyazıcı, M.A., Eliş, S., Özyazıcı, G., Açıkbaş, S., Turan, N., 2018. Farklı dallı darı (Panicum virgatum L.) çeşitlerinden elde edilen silajların bazı makro besin maddesi kapsamı. 1. Uluslararası Battalgazi Multi Disipliner Çalışmalar Kongresi, Tam Metin Kitabı, Cilt III, 7-9 Aralık, Malatya-Türkiye, s. 2398-2407.
Palander, S., Näsi, M., Ala-Fossi, I., 2004. Rapeseed and soybean products as protein sources for growing turkeys of different ages. British Poultry Science, 45(5): 664-671.
Pavinato, P.S., Restelatto, R., Sartor, L.R., Paris, W. 2014. Production and nutritive value of ryegrass (cv. Barjumbo) under nitrogen fertilization. Revista Ciência Agronômica, 45(2): 230-237.
Rohweder, D.A., Barnes, R.F., Jorgensen, N., 1978. Proposed hay grading standards based on laboratory analyses for evaluating quality. Journal of Animal Science, 47(3): 747-759.
Safdarian, M., Razmjoo, J., Dehnavi, M.M., 2014. Effect of nitrogen sources and rates on yield and quality of silage corn. Journal of Plant Nutrition, 37(4): 611-617.
Schierholt, A., Tietz, T., Bienert, G.P., Gertz, A., Miersch, S., Becker, H.C., 2019. Root system size response of bzh semi-dwarf oilseed rape hybrids to different nitrogen levels in the field. Annals of Botany, 124: 891-901.
Türk, M., Pak, M., Bıçakçı, E., 2019. Farklı azotlu gübre dozlarının bazı tek yıllık çim (Lolium multiflorum L.) çeşitlerinin ot verimi ve kalitesi üzerine etkileri. Ziraat Fakültesi Dergisi, 14(2): 219-225.
Ülgen, N., Yurtsever, N., 1995. Türkiye Gübre ve Gübreleme Rehberi (4. Baskı). T.C. Başbakanlık Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın No: 209, Teknik Yayınlar No: T.66, Ankara, 230s.
Van Soest, P.J., 1994. Nutritional Ecology of the Ruminant (2nd Ed.), Ithaca, N.Y. Cornell University Press.
Vinod, U., Kant, C.N., Chopra, N.K., Rakesh, K., 2016. Effect of sowing date and nitrogen fertilizer on growth, yield and nitrogen uptake of forage turnip (Brassica rapa). Indian Journal of Agronomy, 61(2): 259-262.
Walker, W.M., Peck, T.R., 1975. Effect of potassium upon the magnesium status of the corn plant. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 6(2): 189-194.
Westwood, C.T., Mulcock, H., 2012. Nutritional evaluation of five species of forage brassica. Proceedings of the New Zealand Grassland Association, 74: 31-38.
Wilkinson, S.R., Grunes, D.L., Sumner, M.E., 2000. Nutrient interactions in soil and plant nutrition. In: Handbook of soil science,
M.E. Sumner (Ed.), Boca Raton, FL: CRC Press, pp. 89-112.
Yılmaz, H., Albayrak, S., 2017. Eskişehir ekolojik koşullarında azotlu gübrelemenin arıotu (Phacelia tanacetifolia Bentham)’nun ot verimi üzerine etkileri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 26(1): 96-103.
Yılmaz, M., Demiroğlu Topçu, G., 2020. Farklı azot dozlarının krotalarya (Crotalaria juncea L.)’da verim ve diğer bazı verim özellikleri üzerine etkisi. ISPEC Tarım Bilimleri Dergisi, 4(1): 125-135.
Yurtsever, N., 1984. Deneysel İstatistik Metotları. (Mülga) Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın No: 121, Ankara, 623s.
Zeybek, S., 2017. Kışlık ara ürün olarak yemlik kolza (Brassica napus L.) ve bazı ikili karışımlarının yem verimi ve kalitesinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Samsun, 65s.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2020 ISPEC Journal of Agricultural Sciences
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
