Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Bazı Mısır Genotiplerinin (Zea mays L.) Yüksek Sıcaklık ve Su Stresine Fizyolojik, Morfolojik ve Biyokimyasal Tepkilerinin Belirlenmesi

Özet

Bu çalışma 2015 – 2016 yılları arasında GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğüne bağlı Talat Demirören Araştırma istasyonunda bazı mısır genotiplerinin yüksek sıcaklık ve su stresine, fizyolojik, morfolojik ve biyokimyasal tepkilerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Araştırma tesadüf blokları bölünmüş parseller deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Ana parsellere su uygulamaları (% 100, % 50), alt parsellere ise 20 adet mısır genotipi (17 adet mısır hat’ı ve 3 adet hibrit mısır çeşidi) yerleştirilmiştir. Mısır genotipleri yüksek sıcaklıklara maruz kalması için ekimler 15 Mayıs tarihinde yapılmıştır. Denemenin 2016 yılına nispeten, 2015 yılında ki düşük nisbi nem ve yüksek sıcaklık değerlerinden dolayı, verim, verim komponentleri, morfolojik ve fizyolojik parametreler daha düşük değerler aldığı tespit edilmiştir. Her iki araştırma yılında; verim, verim komponentleri, morfolojik ve fizyolojik parametrelerin tam sulama (% 100) uygulamalarına nazaran su kısıntısı (% 50) uygulamalarında daha düşük değerler aldığı belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; ADA-9516, P32T83 ve FAMOSO hibrit mısır çeşitleri ve B-76 hattının su kısıntısı ve yüksek sıcaklık stresine yüksek toleranslı genotipler olduğu tespit edilirken, B-106, FRB-73, FrMo 17, ANT-910251 ve MAE-9301 mısır hatlarının su kısıntısına ve yüksek sıcaklıklara hassas genotipler oldukları tespit edilmiştir. Hücre membran zararlanması, klorofil içeriği ve polen canlığı parametreleri stresin düzeyini ölçmede en pratik ve ucuz parametreler olarak belirlenmişlerdir. Araştırmada, stres koşullarında ki bitkilerin absisik asit seviyeleri artırmasına rağmen, absisik asit seviyesinde ki artışın tane verimlerine etkisi olmadığı tespit edilmiştir. Bitkilerin salgıladığı absisik hormonu, onların sadece hayatta kalmasını sağlamıştır.