Şanlıurfa’da Yaygın Ana Materyaller Üzerinde Oluşan Toprakların Morfolojik, Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri, Sınıflandırılması ve Adli Uygumalar İçin Değerlendirilmesi
Özet Görüntüleme: 159
/ 
PDF İndirme: 69
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.10253621Anahtar Kelimeler:
Toprakların adli kullanımı, toprak özellikleri, toprak sınıflandırması, ŞanlıurfaÖzet
Topraklar adli uygulamalarda kullanılan önemli kanıtlardan birisidir. Ancak toprak çok değişken ve dinamik bir varlık olduğundan kanıt olarak kullanımında bazı kısıtlamalar bulunmaktadır. Bu çalışmada Şanlıurfa ilinde yaygın olarak yer alan amateryaller üzerinde oluşan toprakların morfolojik, fiziksel ve kimyasal özellikleri incelenip sınıflandırılarak adli kullanımlar için kullanılabilirliği değerlendirilmiştir. Bu amaçla dört yaygın ana materyal üzerinde oluşan topraklardan üçer toprak profili tanımlanmış, horizon esasına göre toprak örnekleri alınarak analiz edilmiş ve sınıflandırılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre topraklarda toprak rengi, kil birikimi, kireç jips birikimi, kum, silt, kil oranları, sınıfları ve ani tekstür değişimi, organik madde dağılımında önemli değişiklikler gözlenmiştir. Toprak profilleri Inceptisol ve Vertisol olmak üzere iki ordoda sınıflandırılmıştır. Farklı ana materyaller üzerinde önemli toprak değişkenliklerine sahip toprakların; az sayıdaki toprak sınıflandırma kategorilerinde yer alması toprak taksonomisinin adli bilimlerin ihtiyaç duyduğu yeterli ayrım gücüne sahip olmadığını göstermektedir. Bu nedenle toprakların adli kullanımlar için; farklı analiz ve değerlendirme yöntem ve yaklaşımlarına gereksinim bulunmaktadır.
Referanslar
Altuntaş, G., 2019. Şanlıurfa-Halfeti yöresi topraklarının farklı toprak sınıflandırma sistemlerine göre sınıflandırılması, Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa.
Atalay, İ., 2002. Türkiye’nin Ekolojik Bölgeleri. Orman Bakanlığı Yayınları, İzmir.
Bilgili, A.V., Çullu, M.A., Küçük, Ç., Almaca, A., Öztürkmen, A.R., 2015. Harran ovası farklı toprak serilerinde toprak kalite indeksi (skor fonksiyonu) kullanarak toprakların kalitelerinin değerlendirilmesi ve takip edilme potansiyelinin araştırılması. TÜBİTAK TOVAG Proje 111O706, 1-69.
Bouyoucos, G.J., 1951. A recalibration of the hydrometer method for making mechanical analysis of the soil. Agronomy Journal, 43: 434-438.
Cappuyns, V., Swennen, R., Niclaes, M., 2007. Application of the BCR sequential extraction scheme to dredged pond sediments contaminated by Pb–Zn mining: a combined geochemical and mineralogical approach. Journal of Geochemical Exploration, 93(2): 78-90.
Ciolkosz, E.J., Dobos, R.R., Waltman, W.J., 1990. The effect of organic carbon, temperature, time, and redox conditions on soil color. Soil Science, 150(2): 506-512.
Çullu, M.A., Aydemir, S., Qadir, M., Almaca, A., Öztürkmen, A.R., Bilgic, A., Ağca, N., 2010. Implication of groundwater fluctuation on the seasonal salt dynamic in the Harran Plain, south‐eastern Turkey. Irrigation and Drainage, 59(4): 465-476.
DSİ, 1972. Harran Ovası Hidrojeolojik Etüt Raporu, Devlet Su işleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
Dengiz, O., 2010. Morphology, physico-chemical properties and classification of soils on terraces of the Tigris River in the south-east Anatolia region of Turkey. Tarım Bilimleri Dergisi, 16(2010): 205-212.
Dinç, U., Şenol, S., Sayın, M., Kapur, S., Güzel, N., Derici, R., Yeşilsoy, M.Ş., 1988. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Toprakları (GAP), I. Harran Ovası. Şanlıurfa: TÜBİTAK (Proje No: TOAG-534).
Djokic, L., Narancic, T., Biocanin, M., Saljnikov, E., Casey, E., Vasiljevic, B., Nikodinovic-Runic, J., 2013. Phenol removal from four different natural soil types by Bacillus sp. PS11. Applied SoilEecology, 70: 1-8.
Dungait, J.A., Hopkins, D.W., Gregory, A.S., Whitmore, A.P., 2012. Soil organic matter turnover is governed by accessibility not recalcitrance. Global Change Biology, 18(6): 1781-1796.
Fitzpatrick, R.W., Raven, M.D., 2012. How pedology and mineralogy helped solve a double murder case: using forensics to inspire future generations of soil scientists. Soil Horizons, 53(5): 14-29.
Fitzpatrick, R.W., 2008. Nature, distribution and origin of soil materials in the forensic comparison of soils. In: M. Tibbett, D.O. Carter (Eds). Soil Analysis in Forensic Taphonomy: Chemical and Biological Effects of Buried Human Remains. CRC Press, Boca Raton, pp. 1–28.
Foth, H., 1990. Fundamental of Soil Science. Wiley, No: 11, New York.
Gardiner, D.T., Miller, R.W., 2004. Soils in Our Environment. NJ.
Guo, Y., Amundson, R., Gong, P., Ahrens, R., 2003. Taxonomic structure, distribution, and abundance of the soils in the USA. Soil Science. Socity. American Journal, 67: 1507–1516.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi Toprakları (GAT) I. Harran Ovası, TÜBİTAK, Tarım Ormancılık Araştırma Grubu, Güdümlü Araştırma Projesi Kesin Sonuç Raporu, TAOG, 534.
Gürel, N., 2000. Şanlıurfa İli Yakın Çevresinin Arazi Kullanım Potansiyel Haritası Projesi, MTA Jeoloji Etütleri Dairesi, Ankara.
Ince, D.E., Johnston, C.T., Moudgil, B.M., 1991. Fourier transform infrared spectroscopic study of adsorption of oleic acid/oleate on surfaces of apatite and dolomite. Langmuir, 7(7): 1453-1457.
İnce, F., 1979. Diyarbakır yörensinde yaygın olan bazı büyük toprak gruplarının kil mineralleri ve bunların oluşum nedenleri üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Jackson, M.L., 1962. Interlayering of expansible layer silicates in soils by chemical weathering. Clays and Clay Minerals, 11(1): 29-46.
Karaca, A., Mert, M., 2012. Toprak fiziğinin kısa bir tarihçesi. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi, 1(1): 1-46.
Kögel-Knabner, I., 2002. Toprak organik maddesine girdi olarak bitki ve mikrobiyal kalıntıların makromoleküler organik bileşimi. Toprak Biyolojisi ve Biyokimyası, 34(2): 139-162.
MTA, 1996. Inventory of Geothermal Resources. General Directorate of MineralResearch and Exploration, Ankara, Turkey.
Munsell Color, 1994. Munsell Soil Color Charts, 1994 Revised Edition. Macbeth Division of Kollmorgen Instruments, New Windsor, NY.
Nelson, L.M., Yaron, B., Nye, P.H., 1982. Topraktaki parationun biyolojik olarak indüklenen hidrolizi: kinetik ve modelleme. Toprak Biyolojisi ve Biyokimyası, 14(3): 223-227.
Paul, E.A., 2016. The nature and dynamics of soil organic matter: plant inputs, microbial transformations, and organic matter stabilization. Soil Biology and Biochemistry, 98: 109-126.
Pye, K., Croft, D.J., 2004. Forensic geoscience: principles, techniques and applications. Geological Society of London.
Rethemeyer, J., Kramer, C., Gleixner, G., Wiesenberg, G.L., Schwark, L., Andersen, N., Grootes, P.M., 2004. Complexity of soil organic matter: AMS 14 C analysis of soil lipid fractions and individual compounds. Radiocarbon, 46(1): 465-473.
Richards, L.A., 1954. Diagnosis and improvement of saline and alkaline soils. United States Department of Agriculture, Handbook No: 60.
Sakin, E., 2012. Organic carbon organic matter and bulk density relationships in arid semi arid soils in Southeast Anatolia Region. African Journal of Biotechnology, 11(6): 1373-1377.
Schwertmann, U., 1993. Relations between iron oxides, soil color, and soil formation. Soil Color, 51-69.
Soil Survey Divison Staff, 1993. Soil Survey Manual. United States Department of Agriculture, Washington DC., Handbook No: 18.
Soil Survey Staff, 1998. Keys to Soil Taxonomy. 8th edition, USDA/NRCS, Washington.
Soil Survey Staff, 1996. Soil survey laboratory methods manual. Soil Survey Investigations Rep. 42, Version 2.0, 693-1036.
Soil Survey Staff, 1951. Soil Survey Manual Agriculture. USDA. U.S. Government Printing Office, Wash, Handbook No: 18.
Sugita, R., Marumo, Y., 1996. Validity of color examination for forensic soil identification. Forensic Science International, 83(3): 201-210.
Sumner, M.E., Miller, W.P., 1996. Cation exchange capacity and exchange coefficients. Methods of Soil Analysis: Part 3 Chemical Methods, 5: 1201-1229.
Tan, K.H., 1996. Soil Sampling and Analysis. Marcel Dekker. Inc. 270 Madison Avenue. New York. NY. 10016. 191.
Thomas, G.W., 1996. Soil pH and soil acidity. Methods Of Soil Analysis: Part 3 Chemical Methods, 5: 475-490.
Woods, B., Kirkbride, K.P., Lennard, C., Robertson, J., 2014. Soil examination for a forensic trace evidence laboratory – Part 2: Elemental analysis Forensic Science International, 245: 195-201.
Yılmaz, K., 1990. Harran ovası topraklarının mineralojik karakterizasyonları, Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Zhang, X., Dong, W., Dai, X., Schaeffer, S., Yang, F., Radosevich, M., Sun, X., 2015. Responses of absolute and specific soil enzyme activities to long term additions of organic and mineral fertilizer. Science of the Total Environment, 536: 59-67.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 ISPEC Tarım Bilimleri Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
