Tillo Su Evleri

Özet

Suyun kıt olduğu ve ilk yerleşim yerlerinin bulunduğu Mezopotamya bölgesinde, tarihinin değişik dönemlerinden kalan, yıllardır işlevini sürdüren, evrensel bir kültür mirası niteliğinde olabilecek su depolama yapıları bulunmaktadır. Mezopotamya bölgesinde yer alan Siirt’in Tillo ilçesinde tarihi belirlenememiş farklı su depolama yapıları tespit edilmiştir. Bölge insanının, doğayla kurduğu ilişkide karşılaştığı su sorununu çözümlemede ürettiği bu yapılar birer kültürel peyzaj öğesidir. Bu çalışmada, bölge halkının kendi yöntemleriyle geliştirdiği su hasadı yapıları hakkında bilgi verilmiştir. Halk tarafından su evleri olarak tanımlanan ve yüzyıllardır kullanılan bu kültürel peyzaj yapıları, gelişen teknoloji ve belediyecilikle beraber terk edilmiştir. Günümüzde Tillo’da tespit edilen ve tamamen terk edilen söz konusu su yapıları, özellikle su kıtlığı yaşadığımız bu dönemlerde suyun değerinin daha iyi anlaşılması, korunması ve tasarruflu kullanımı için önem arz etmektedir. Bu su yapıları aynı zamanda 'su bilincinin' aşılanmasında başat bir bileşen olarak kullanılabilir.

Bu çalışma, Siirt ilinin Tillo ilçesinde bulunan halkın geleneksel olarak yaptığı yağmur suyu hasadı yöntemini incelemektedir. Yörenin kurak mevsim şartlarından dolayı halkın su ihtiyacına bulduğu çözüm, yer altında su evleri inşa etmek olmuştur. Ancak gelişen teknoloji ve belediyecilikle beraber bu evler artık Tillo’da kullanılmamaya başlanmıştır. Şu an tamamen terk edilen su evlerinin özellikle su kıtlığı yaşadığımız dönemlerde tekrar kullanılır hale getirilmesi, hem su ihtiyacını karşılamaya yönelik  ekonomik ve basit bir çözüm olacak hem de kültürümüze ait bir olgu yeniden canlandırılacaktır. Aynı zamanda su evleri kullanımının benzer kurak koşullara sahip bölgelere örnek teşkil edebileceği düşünülmektedir.