Farklı Organomineral ve İnorganik Kompoze Gübrelerin Çörek Otu Bitkisinde Verim ve Bazı Verim Unsurları İle Kalite Özellikleri Üzerine Etkisi
Özet Görüntüleme: 36
/ 
PDF İndirme: 20
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.11158367Anahtar Kelimeler:
Çörek otu, gübre, verim, yağ oranı, yağ kompozisyonuÖzet
Çalışma, 2021-22 vejetasyon döneminde Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü deneme alanında yürütülmüştür. Araştırmada organominaral ve kompoze gübrelerin çörekotu bitkisinin verim ve verim komponentleri ile yağ oranı ve yağ kompozisyonunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Çameli çörek otu tohumu araştırma materyali olarak kullanılmıştır. Araştırmada faktör olarak kontrol, 4:11, 11:21:5, 18:46:0, 20:20:0 ve 15:15:15 gübreleri uygulanmıştır. Çıkış süresi (gün), çiçeklenme süresi (gün), yetiştirme süresi (gün), bitki boyu (cm), toplam dal sayısı (adet bitki-1), toplam kapsül sayısı (adet bitki-1), bin tane ağırlığı (g), tohum verim (kg da-1), biyolojik verim (kg da-1), hasat indeksi (%), yağ verimi (kg da-1), yağ oranı (%) ve yağ bileşenleri (%) gibi özellikler incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, tohumlarının çıkış sürelerinin 15-18 gün, vejetasyon sürelerinin ise 118-129 gün arasında değişim gösterdiği belirlenmiştir. Uygulanan gübreler açısından bitki boyunun 63.0-72.3 cm, toplam kapsül sayısının 6.0-8.8 adet bitki-1 arasında değişim gösterdiği belirlenmiştir. Tohum verimi en yüksek 85.48 kg da-1 ile 20:20:0 inorganik kompoze gübrede bulunmuştur. Organomineral gübrelerin içerisinde ise 4:11 gübresi 11:21:5 gübresine göre daha yüksek verim değerine ulaşmıştır. Yağ veriminin ise 20.9-26.0 kg da-1 arasında değişmiştir. Yağ oranı en yüksek % 32.1 ile 20:20:0 ve % 31.2 ile 11:21:5 gübresinden tespit edilmiştir. Uygulanan organomineral ve inorganik kompoze gübreler açısından yağ asidi kompozisyonunda en fazla linoleik asit onu sırasıyla oleik ve palmitik asitlerin izlediği görülmüş olup oransal olarak dağılımları sorasıyla % 22.79-23.93, % 52.77-54.69, % 12.56-13.41 olarak saptanmıştır.
Referanslar
Açıkgöz, N., İlker, E., Gökçöl, A., 2004. Biyolojik Araştırmaların Bilgisayarda Değerlendirilmeleri. Ege Üniversitesi Tohum Teknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayın No:2 Bornova/İzmir.
Akgören, G., 2011. Bazı çörek otu (Nigella sativa L.) popülasyonlarının tarımsal özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Akgül, A., 1993. Baharat Bilimi ve Teknolojisi. Gıda Teknolojisi Yayınları, No:15, Ankara.
Amin, S., Mir, S.R., Kohli, K., Babar, A., Mohd, A., 2010. ‘A study of chemical composition of black cumin oil and its effect on penetration enhancement from transdermal formulations’. National Product Research, 24(12): 1151-1157.
Anonim, 2020. Çörek Otu Fizibilite Raporu ve Yatırımcı Rehberi. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü. Ankara.
Anonim, 2022. T.C. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Meteoroloji Genel Müdürlüğü. (www.mgm.gov.tr), (Erişim Tarihi: 18.11.2023).
Arslan, Y., Katar, D., Subaşı. İ., 2011. Çörek otu (Nigella sativa L)'nda farklı ekim zamanlarının verim ve bazı bitkisel özelikler üzerine etkileri. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Sempozyumu, Kongre Bildiriler Kitabı, 13-15 Eylül, Tokat, s. 132-139.
Arslan, N., 1994. Ekim zamanı ve bitki sıklığının çörek otu (Nigella sativa) verimine etkisi. Ankara Üniversitesi, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 3(1-2): 73-80.
Ashraf, M., Ali, Q., Iqbal, Z., 2006. Effect of nitrogen application rate on the content and composition of oil, essential oil and minerals in black cumin (Nigella sativa L.) seeds. Journal of the Science of Food and Agriculture. 86(6): 871-876.
Baydar, H., 2016, Tıbbi ve aromatik bitkiler bilimi ve teknolojisi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Yayın No:51, Isparta.
Baytop, T., 1999. Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi (Geçmişte ve Bugün) 2. Baskı. Nobel Tıbbı Kitabevi.
Baytöre, F., 2011. Bazı çörek otu (Nigella sativa L.) popülasyonlarının verim ve verim kriterlerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
Beyzi, E., 2018. Çörek otu bitkisinin (Nigella sativa L.) Kayseri ekolojik koşullarında verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 14: 245- 248.
Das, A.K., Sadhu, M.K., Som, M.G., 1991. Effect of N and P levels on growth and yield of black cumin (Nigella sativa linn.). Horticultura Journal, 4(1): 41-47.
Ertaş, M.E., 2016. Tokat Kazova ekolojik koşullarında kışlık ve yazlık ekilen çörek otu (Nigella sp.) genotiplerinin agronomik ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
FAO, 1996. Food and Nutrient Paper, 14/8, s.256-261.
Faydacı, 2019. Isparta koşullarında çörek otu (Nigella sativa L.) genotiplerinin fenolojik agronomik ve kalite özeliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
Geren, H., Bayram, E., Ceylan, A., 1997. Çörekotu (Nigella sativa L.)’unda farklı ekim zamanı ve fosforlu gübre uygulamasının verim ve kaliteye etkisi. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, Kongre Bildiriler Kitabı, 22-25 Eylül, Samsun, s. 376-380.
Gülhan, M.F., 2020. Aksaray ekolojik koşullarında farklı ekim zamanlarında çörek otunun (Nigella sativa L.) verim, kimyasal içerik ve antioksidan kapasitesinin belirlenmesi. EJONS International Journal on Mathematic, Engineering and Natural Science.
Hajar, A.S., Zidan, M.A. and Al Zahrani, H.S., 1996. Effect of salinity stress on the germination, growth and some physicological activites of black cumin (Nigellasativa L.). Arab Gulf Journol of Scientific Research, 14(2): 445-454.
Hışıl, Y., 2007. Enstrümantal Gıda analizleri Lab. Deneyleri. Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yayınları, İzmir.
Kacar, B., 2009. Toprak Analizleri. 2. Baskı, Nobel Yayınları, Ankara.
Kalçın, F.T., 2003. İki çörek otu türünde (Nigella sativa L., Nigella damascena L.) ekim sıklıklarının verim ve verim öğelerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Kara, N., D., Katar, H., Baydar., 2015. Yield and quality of black cumin (Nigella sativa L.) populations: the effect of ecological conditions. Turkish Journal of Field Crops, 20(1): 9-14.
Kaskoos, R.A., 2011. Fatty acid composition of black cumin oil from Iraq. Research Journal of Medicinal Plant, 5(1): 85-89.
Kılıç, C., Arabacı, O., 2016. Çörek otu (Nigella sativa L.)'nda farklı ekim zamanı ve tohumluk miktarının verim ve kaliteye etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi.
Koşar, İ., Özel., A., 2018. Çörekotu (Nigella sativa L.) çeşit ve popülasyonlarının karakterizasyonu: I. Tarımsal özellikler. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 22(4): 533-543.
Kulan, E.G., Turan, Y.S., Gülmezoğlu, N., Kara, İ., Aytaç, Z., 2012. Kuru koşullarda yetiştirilen çörek otunun (Nigella sativa L.) bazı agronomik ve kalite özellikleri. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Sempozyumu, Kongre Bildiriler Kitabı, 13-15 Eylül, Tokat, s. 177-181.
Küçükemre, D., 2009. Çörek otunda (Nigella sativa L.) farklı sıra aralıkları ve ekim normlarının verim ve kalite özeliklerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
Mozoffari, F.S., Ghorbanli, M., Babai, A., Sepehr, M.F., 2000. Effects of watter stress on the seed oil of Nigella sativa L. Journal of Essential Oil Research, 12(1): 36-38.
Önceler, İ.H., 2005. Ana ürün yerfıstığı yetiştiriciliğinde, farklı içerikli gübre uygulamalarının, verim ve bazı tarımsal özelliklere etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Özdemirel, F., 2019. Farklı kökenli çörek otu (Nigella sativa L.) genotiplerinin Bursa ekolojik koşullarında verim ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
Özel. A., Demirel, U., Güler. İ., Erden, K., 2009. Farklı sıra aralığı ve tohumluk miktarlarının çörek otunda (Nigella sativa L.) verim ve bazı tarımsal karakterlere etkisi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(1): 17- 25.
Sağlık, A., 2020. Çukurova koşullarında çörekotu (Nigella sativa L.)‘nda organik ve ticari gübre uygulamalarının verim ve kalite üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Selicioğlu, M., 2018. Kırşehir-Boztepe ekolojik koşullarında bazı çörek otu popülasyonlarının bitkisel ve tarımsal özelliklerini belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
Sönmez, Ç., Ekren, S., Sancaktaroğlu, S., 2009. Farklı çörekotu (Nigella sativa L.) popülasyonlarının verim ve kalite özellikleri. Türkiye 8. Tarla Bitkileri Kongresi, Poster Bildiriler, Cilt II., 19-22 Ekim, Antakya, s. 303-307.
Şeran, E., 2011. Yağlı tohumlara uygulanan ultrasonik destekli ön gözlem ile soğuk pres yağlarında verim ve kalitenin arttırılması. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Taqi, H., 2013. Samsun koşullarında bazı çörek otu (Nigella sativa L.) populasyonlarında önemli tarımsal ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
Tavas, N., Katar, N., Aytaç, Z., 2013. Eskişehir ekolojik koşullarında yetiştirilen çörek otu (Nigella sativa L.)’nda verim, verim özellikleri ve sabit yağ bileşenleri. II. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Sempozyumu, Kongre Bildiri Kitabı, 23-25 Eylül, Yalova, s. 623-629.
Ürüşan, Z., 2016. Bazı çörek otu genotiplerinde tarımsal ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Tektaş, E., 2015. Harran ovası koşullarında birim alandaki tohum sayısının çörek otu (Nigella sativa L.)’nun verim ve bazı bitkisel özelliklerine etkisi. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa.
Telci, İ., 1995. Tokat şartlarında farklı ekim sıklığının çörek otu (Nigella sativa L.)'unda verim, verim unsurları ve bazı bitkisel özelliklerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
Telci, İ., Bayram, E., Ekren, S., Sönmez, Ç., 2011. Türkiye’de tıbbi ve aromatik bitkilerin üretimi, 1. Ali Numan Kıraç Tarla Bitkileri Kongresi, Kongre Bildiri Kitabı, 27-30 Nisan, Eskişehir, s. 2263.
Tuik, 2022. Türkiye İstatistik Kurumu (TUIK). (www.tuik.gov.tr), (Erişim tarihi: 22.11.2023).
Turan, Y., 2014. İki çörek otu genotipine (Çameli çeşidi, Bilecik populasyonu) uygulanan farklı fosfor dozlarının verim ve kalite unsurları üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 ISPEC Tarım Bilimleri Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
